IDEF Fuarı’na Yerli Ve Millî Motorlarımızla Katıldık

Savunma ve havacılık sanayisinde son 20 yılda attığı adımlarla çok hızlı ilerleme kaydeden Türkiye, sektörde geldiği noktayı IDEF fuarı aracılığıyla tüm dünyaya göstermiş oldu. Havacılık sektöründe geliştirdiği motorlarla Türkiye’ye ilkleri kazandırmayı başaran TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, fuarda çok sayıda yabancı heyetle görüştüklerini belirtti. 

Savunma ve havacılık sektörlerindeki gelişim ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz? Yaşadığımız sevindirici gelişmeler ışığında ülkemizde savunma sanayinin geleceği ile ilgili neler söylemek istersiniz?

Bu konuya ülkemiz özelinde ayrı, dünya özelinde ayrı cevap vermek isterim. Özellikle son 20 yılda savunma ve havacılık sanayisinde millîleşme yönünde attığı adımlar ülkemizin geleceği için kritik öneme sahip. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu irade ve Savunma Sanayii Başkanlığımızın destekleri ile çok önemli adımlar hızla atılmıştır. Ülke olarak bu yolda kısa dönemde çok hızlı ilerleme kat ettiğimizi düşünüyorum.

TEI olarak biz de ülkemizin havacılık sanayisine ilkleri kazandırmaktan büyük onur duyuyoruz. Biliyorsunuz Nisan ayında TEI-TS1400 motorumuz, TUSAŞ’ın GÖKBEY helikopteri ile ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Böylece ülkemiz adına önemli bir kilometre taşını daha geride bırakmış olduk.

TEI-TF6000 ve TEI-TF10000 Turbofan Motorları ile ilgili çalışmalarımız, KAAN’ın motoruna giden yolda hatırı sayılır bir mesafe kat etmemize yardımcı olacak. TEI-TF6000’in ilk prototipinin üretimini 2023 yılı içerisinde tamamlayarak ilk ateşlemesini gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.

Uluslararası arenada savunma sanayisi için de ihtiyaçlar her geçen gün artış gösteriyor. Ukrayna Savaşı, Asya-Pasifik’teki gerilim ve son olarak Kosova’da meydana gelen hadiseler, ülkelerin kendini savunma kapasitelerinin önemini bir kez daha göstermiştir. Hava üstünlüğü çok daha önemli bir hal almıştır. Bu sebeple hem düşük maliyetli hem de kullanışlı olması nedeniyle, İHA ve SİHA’lara yönelik taleplerde çok büyük bir artış yaşandı. Ülkemizin millî ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirdiğimiz ve TEI-PD170’in başı çektiği turbodizel havacılık motoru ailemiz, katılım sağladığımız yurt dışı fuarlarda ilgi odağı diyebilirim. Millî İHA’larımız ANKA ve AKSUNGUR’u göklerle buluşturan TEI-PD170, kendi sınıfındaki motorlara göre, özellikle daha yüksek güç/irtifa performansı ile ön plana çıkıyor. Motorumuz yakında TCG Anadolu üzerinden de kalkış yapabilecek olan Baykar’ın TB3 platformuna da güç verecek. Ülke olarak geldiğimiz noktaya baktığımızda, devletimizin kararlı adımları ve desteği ile yetişmiş tecrübeli iş gücümüz sayesinde dışa bağımlılığın en kısa sürede son bulacağını ve kendi kendimize yetebileceğimize inanıyorum.

Havacılık alanındaki gelişime verdiğiniz destek ile ilgili bilgi alabilir miyiz?

Bildiğiniz gibi Eskişehir, Türk havacılık ve savunma sanayisi için çok önemli bir merkez. 2011 yılında kurulan ve benim de Yönetim Kurulu Başkanlığını yürüttüğüm Eskişehir Havacılık Kümelenmesi (ESAC) ile Eskişehir’de yer alan sektör şirketlerinin eşgüdüm içinde çalışması sağlanıyor. Şehrimizde yer alan firmaların havacılık sektörü için gerekli kalite, sistem ve teknolojik altyapı açısından geliştirilmesi için çalışıyoruz. Kümelenme üyesi firmalarımızın sektörümüze yönelik çeşitli teşvik projeleri kapsamında bilgilendirilmelerini sağlıyoruz. Bölgesel kalkınma ajansı BEBKA desteği ile küçük ölçekli işletmelerimizin kurmaya güç yetiremeyeceği yüksek hassasiyetli ölçüm sistemleri ile donattığımız eğitim ve kalite merkezimizde, üyelerimize hassas ölçüm hizmeti veriyor ve eğitim programları organize ediyoruz.

Şirketlere verdiğimiz desteğin yanı sıra sektöre nitelikli iş gücü yetiştirmek için oluşturduğumuz eğitim programlarımız da artarak devam ediyor. 3. ve 4. sınıf mühendislik öğrencileri ile yüksek lisans, doktora öğrenimine devam eden öğrenciler için TEI Havacılık Motorları Okulu programımızda katılımcıların havacılık motorları özelinde bilgi birikimlerini artırmayı hedefliyoruz. Alanında ülkemizin ilk ve tek eğitim programı olan bu projemizde her biri kendi alanında uzman, nitelikli çalışma arkadaşlarımız, bilgilerini katılımcılarla paylaşıyor. Bu sene üçüncüsünü tamamladığımız eğitim programımızın başarısıyla ulusal ve uluslararası ödüller de kazandık. TEI Havacılık Motorları Okulu’ndan sonra bu sene, çalışma hayatında 3 ve daha fazla yıl tecrübeye sahip profesyoneller için TEI Professional programımızı başlattık. Bu programda teknik eğitimlerin yanında davranışsal yetkinliklere yönelik eğitimler de veriliyor.

Üniversite seviyesindeki gençlerimizin eğitimlerine destek amacıyla Kariyerini Uçur Yaz Staj Programı’mızın yanı sıra, uzun dönem staj programımız Gücün Kaynağında Kariyer Aday Mühendislik Programı’nı da başlattık. Yüksek lisans/doktora öğrencilerinin TEI’nin özgün motor tasarım faaliyetleri kapsamında proje çalışmalarında görev alabileceği PowerUp programıyla da hem lisansüstü öğrencilerin hem de iş hayatına atılmış gençlerimizin havacılık eğitimlerine ve gelişimlerine katkıda bulunuyoruz.

Temmuz ayının sonunda gerçekleşen IDEF Fuarı ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?

IDEF, savunma ve havacılık sanayisi ürünlerinin sergilendiği çok önemli bir fuar. Uluslararası platformda iş birliklerinin de geliştirildiği bu önemli etkinliğe uzun yıllardır katılım sağlıyoruz. IDEF’te hem faaliyet alanlarımızdaki kabiliyetlerimizi sergiliyor hem de yeni iş bağlantıları için sunulan fırsatları değerlendiriyoruz. Uluslararası bir nitelikte olan ve Cumhurbaşkanlığımız himayelerinde, Millî Savunma Bakanlığımız ile Savunma Sanayii Başkanlığımız destekleriyle Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfınca düzenlenen bu önemli etkinlik ülkemiz için de ayrıca önemli. Her IDEF’te bir öncekine kıyasla, sayısı artan millî platform ve alt sistemler ile kritik teknolojilerin ülkemize kazandırıldığına şahit olmak gurur verici.

Bu sene 16’ncısı düzenlenen IDEF Fuarı’na yerli ve millî motorlarımızla katıldık. Türk ve dünya savunma sanayisinden çok sayıda firmanın bir araya geldiği bu uluslararası savunma sanayi fuarında; Türkiye’nin en güçlü millî havacılık motoru TEI-TF10000’in birebir ölçekli modelini, Türkiye’nin ilk millî helikopter motoru TEI-TS1400’ü, Türkiye’nin ilk millî turbodizel havacılık motoru TEI-PD170’i, Türkiye’nin ilk orta menzilli gemisavar füze motoru TEI-TJ300’ü, turbojet motorları TEI-TJ30, TEI-TJ60, TEI-TJ90U’yu, iki zamanlı benzinli havacılık motoru TEI-PG50S’yi ziyaretçilere sunduk. Ülkemizde yerli imkânlarla lisans altında ürettiğimiz ilk helikopter motoru T700-TEI-701D’yi de sergiledik. Hava Kuvvetlerimizin F16 filosuna güç veren F110 motorları için ürettiğimiz parçalar ile dünyanın en çok tercih edilen sivil havacılık motoru LEAP için ürettiğimiz parçaları da ziyaretçilerimizle buluşturduk. Sektörde geleceğin imalat teknolojisi olarak adlandırılan eklemeli imalat yöntemiyle ürettiğimiz havacılık motoru parçalarını da standımızda sergiledik. Fuar boyunca yurt dışı heyetlerin yoğun ilgisi ile karşılaştık. Çok sayıda yabancı heyetle görüştük. Özellikle özgün motorlarımızla yurt dışından yoğun ilgi gördük. İki farklı ülke ile TEI-PD170 motorumuz için sipariş aşamasında olduğumuzu söyleyebilirim.

TEI’nin uluslararası arenadaki hedefleri ile ilgili bilgi alabilir miyiz? Özgün motor ve ürün geliştirme faaliyetleri kapsamında son 9 yılda tasarladığımız, geliştirdiğimiz, ürettiğimiz ve çalıştırdığımız 11 millî ve 1 yerli motorla, ülkemizin havacılık serüveninde birçok ilke imza atmış olmanın haklı gururu içindeyiz. Millî motorlarımızın 5’inde seri imalat aşamasına ulaşmış durumdayız. Ülkemizin ihtiyaçlarını karşılamak her zaman önceliğimiz. Bu ihtiyaçları gidermenin yanında ayrıca yurt dışı pazarlara da satış yapmayı hedefliyoruz ve bu kapsamda ihracat fırsatlarını yakından takip ediyoruz. Bir diğer faaliyet alanımız olan ve şirketimizin mevcut durum içinde lokomotifi olarak niteleyebileceğimiz motor parçaları imalatı alanında ise halihazırda 50’nin üzerinde farklı sivil ve askeri motor programı için 2.000’in üzerinde parça ve modül üretimi gerçekleştiriyoruz. Boeing ve Airbus uçaklarına güç veren ve dünyanın en çok tercih edilen sivil havacılık motorlarından LEAP ve GEnx için dünyanın en büyük tedarikçisi konumundayız. Son olarak GE Marine ile gerçekleştirdiğimiz LM2500 deniz gaz türbinlerinin ülkemizdeki bakım, onarım ve revizyonları için lisans anlaşması imzaladık. Uluslararası iş birliklerimizi de artırmayı planlıyoruz.EYLÜL2023