Irak ile ticaretin artacağı bir döneme giriyoruz

Ülkemizin önemli pazarlarının başında gelen Irak’da yaşananlar, ticari faaliyetlerimizi olumsuz yönde etkiledi. Güvenlik problemlerinin üst düzeyde yaşandığı son altı ay, neredeyse ticareti durma noktasına getirdi. Bölgeyi iyi bilen firmalarımız vasıtası ile sorunları gidermeye çalışan ihracatçılarımız, Başbakanımız Ahmet Davutoğlu’nun bölgeye ziyareti ile nefes aldı.

Yetmişli yıllardan günümüze bölgeye lojistik hizmeti veren ve bölgenin kendine has gerçeklerini bilen firmalarımızdan biri olan Sürat Uluslararası Nakliyat AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Gül, bölge ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

Irak’ı ve Irak pazarını iyi bilen bir isim olarak, bölge ile ilgili sizden bir değerlendirme alabilir miyiz?

Sorunlu döneme gireli altı ay oldu Işid Irak’a girip Musul bölgesini ele geçirince, bilindiği üzere Bağdat’a yöneldi. Bu çerçevede de Beji Rafinerisi’ni ele geçirmesi bölgede akaryakıt sıkıntısını da beraberinde getirdi.  Türkiye’den bu açığı kapatmak için destek verildi ama Kuzey Irak’ta her benzin istasyonunun önünde kilometrelerce kuyruklar oluştu. Bu dönem içerisinde nakliyenin tamamen durduğu zamanlar oldu. Alternatif çözümler aranmaya başlandı ve İran üzerinden bir hat oluşturularak Bağdat ve Basra’ya ulaştık. Üç dört ay bu güzergâhı kullandık.

Bu durum maliyetlerinizi artırmış olmalı.

Maliyetlerimiz doğal olarak arttı. Ancak şuan o hatta bir aydır kapalı durumda. Türkiye’nin binlerce tırı gidiş sırasında binlerce tırı da dönüş sırasında bekliyor. Bu arada firmalarımız bu araçların tüm masraflarını ödemeye devam ediyor. Neden böyle bir durum yaşanıyor anlamış da değiliz. İki ülkenin birbiri ile inatlaşması sonrası yaşanan bir durumdan bahsediyoruz. Nasıl çözülür bilmiyoruz ancak her ay ülke ekonomisine milyarlarca dolar zarar verdiğini söyleyebiliriz. Nakliye hizmeti veren firmalarımız ise yaşanan bu zorluklara rağmen ayakta kalmaya çalışıyor.

İran kapısı Türkiye’nin tüm Türki Cumhuriyetlere açılan kapısıdır. Burada yaşanan sorunun tüm bu bölgeyi etkilediğini düşündüğünüzde demek istediklerimiz daha iyi anlaşılacaktır. Bu oranda nakliye fiyatları da her geçen gün artıyor ve ihracatçı bu durumdan olumsuz etkileniyor. İhracatçının önünün açılmaya çalışıldığı bir dönemde bu sorunları çözemezsek, ihracat hedeflerimize ulaşmak mümkün değildir.

Şuan itibari ile Irak’a ulaşım mümkün değil mi? 

Mümkün, Irak’a Kerkük, Süleymaniye üzerinden ulaşım sağlanabiliyor. Bu güzergâhlardan birini zaman zaman diğerini kullanarak ulaşım sağlayabiliyoruz. Işid sonrası Musul hariç diğer güzergâhlardan ulaşım sağlanabiliyor. Bugün ağırlıklı olarak Kerkük üzerinden Bağdat’a ve daha sonra Basra bölgesine ulaşılıyor.

Bu güzergâhta Işid tehlikesi yok mu?

Işid şuan kendi bölgesine çekilmiş, bölgesini koruyarak devletleşmeye çalışıyor. O nedenle diğer bölgelere bir saldırı düzenlemiyor.

Devletleşebilir mi?

Net değil ama bir oluşum yapacağı kesin. Işid  öyle basit, birkaç kişiden oluşan saldırgan bir topluluk değildir. Işid ciddi bir organizasyondur. Herkesin ifade ettiği gibi basit bir terör örgütü olmaktan çıktı. Aldıkları bölgelerde valileri atıyor, trafik polislerini atıyor, kısacası hizmet götürecek organları oluşturmaya çalışıyor. Kısacası devleti kurmuş ama bu devlet şu anda resmi olarak görünmüyor.

Bölgeyi bilen biri olarak Işid’in Sünnilere ilgi gösterilmemesi sonrası ortaya çıktığı görüşünü katılır mısınız?

Bu görüşte gerçeklik payı büyüktür. Geçmişte Şii liderlerin Sünni bölgelere karşı tutumları bugün yaşanılanları doğurmuştur ve bu yapı altı yedi aydır çatışıyor. Bu çatışma sürecinde de ne silahı bitiyor ne de bombası. Olayı bu çerçeveden değerlendirmek daha sağlıklı sonuçlara varmamızı sağlayacaktır.

Kimlerin desteklediği ile ilgili spekülasyonlar yapılıyor, sizin bu konudaki gözlemleriniz var mı?

İçerden Saddam’ın eski askerlerinin desteklediği biliniyor. Bunun yanında bazı Saudi ailelerin desteklediği, İsrail’in desteklediği ifade ediliyor. Kısacası bu konuda senaryo çoktur.

Türkiye’nin desteklediği yönündeki düşüncelere katılır mısınız?

Türkiye’nin bu konuda en masum ülke olduğunu düşünüyorum. Ancak bu durumdan en fazla etkilenen ülkede biziz. Olaylar ortaya çıktıktan sonra bölgeye yaptığımız ihracat %50 oranında düşmüştür.

Sayın Davutoğlu’nun yapmış olduğu gezinin çok faydalı olduğu ifade ediliyor. Siz bu görüşü katılır mısınız?

Evet. Başbakanımızın yapmış olduğu ziyaretler çok olumlu geçmiştir. Bu ziyaretin olumlu yansımalarını hemen görülmeye başlandığı gibi önümüzdeki dönemde de bu olumlu havanın devam edeceğini düşünüyorum.

Irak’ta her yıl açıklanan ödenekler 2014 yılı itibari ile yaşanan sorunlar nedeni ile halen çıkmadı. O nedenle 2015 yılı hem 2014 yılının hem de 2015 yılının harcamalarının yapılacağı bir yıl olacaktır. Bu durum ise ticari hacmin 2015 yılında yükseleceğinin göstergesidir.

Sizin firma olarak Bağdat’ta güçlü ilişkileriniz vardı. Hükümetin değişmesi sonrası ilişkilerinizde bir zayıflama oldu mu?

Hayır, bizim ilişkilerimizde bir zayıflama olmadı. Biz firma olarak bu ilişkilerimiz vasıtası ile bölgede elde ettiğimi gücü, hizmet verdiğimiz firmaların çalışmalarına destek olmak için kullanıyoruz. Bundan sonrada kullanmaya devam edeceğiz. Bugün özellikle bölge ölçeğinde düşündüğümüzde ihracatçının malını sadece iletilmesi gereken yere iletmekle işimiz bitmiyor. Biz o bölgede fiziki olarak varlığımızla firmanın yaşayabileceği tüm olumsuzlukları minimize etmeye çalışıyoruz. Örneğin firma parasını alamıyorsa nasıl alacağı ile ilgili bir çalışma yapıyoruz veya gönderi yaptığı firmanın güvenilirliği ile ilgili bilgilerimizi firmamızla paylaşıyoruz. Kısacası çalıştığımız firmalara iş ortağı olduğumuz söylenilebilir.

Işid’in otuz yıl bu bölgede kalacağı ifade edildiği bir ortamda, Işid’in kontrolünde olan bölge ile ticaret yapılabilir mi?

Bölge, doğal olarak ihtiyacı olan ürünleri şimdi de temin ediyor. Bunu da çevresindeki yerlerden edeceği düşünülürse, ülkemizden o bölgeye giriş olacaktır. Biz bu noktada güvenliğin olduğu her yere ulaşım sağlayabileceğimizi söyleyebilirim. Bugün Suriye üzerinden Musul’a ürün gidiyor. Bizim çok eski bir dostumuz Musul’da ticari yaşamını devam ettiriyor. Işid geldiğinde de Musul’u terk etmedi. O bölgedeki insanların ne yiyeceği ne içeceği veya ne giyeceği gibi soruların cevabı mutlaka veriliyordur. Bundan sonrada verilmeye devam edecektir. Bu durum Işid’e bir şey götürüldüğü anlamına gelmemelidir. Işid gelmeden öncede Musul ile ticaretimiz devam ediyordu, bugünde bu doğrultuda devam etmesi doğaldır.

Ticaret yapılırken para konusunda bir sorun yaşanır mı?

O bölgede ve tüm Irak ölçeğinde bakıldığında çok güvenilir tüccarların olduğunu söyleyebilirim.

Bölge ölçeğinde düşündüğümüzde ticaret yapanlar açısından baktığımızda en kötüsünü gördüğümüz söylenilebilir mi?

Evet, en kötüsünü gördüğümüz rahatlıkla söylenilebilir. Irak’da iyi bir döneme girildiğini söyleyebilirim. Sayın Davutoğlu’nun ziyareti sonrası ilişkilerin daha hızlı gelişeceği kanaatindeyim. Bu hükümetin ılımlı tutumu ilişkilerin da sağlıklı yürümesini sağlayacaktır.

Sayın Davutoğlu’na ayrı bir parantez açılabilir mi?

Sayın Davutoğlu’nun oldukça bilgili bir insan olduğu görülüyor. Bu önemli bir durumdur. Ben yakın bir geçmişte ABD yetkilileri ile yapılan bir görüşmeyi takip ettim. Beyefendinin dile hakimiyetini orada gözlemledim. Başka bir dilde bu kadar konuya hakim ve vurgulayarak konuları aktarmak oldukça önemlidir. Bu konuda Türkiye Cumhuriyeti’nin gelmiş geçmiş en önemli yöneticisi olduğu söylenebilir.

Bölgede Irak Express adında kargo şirketi kurmuştunuz. Yaşanan bu süreç bu projenizi etkiledi mi?

Irak Express’i olaylardan önce yeni kurmuştuk ve yeni yeni etkinliğini sağlıyorduk. Tabii bu yapılanma sırasında Işid’in gelişi ve insanların ülkeden ayrılışı işimize zarar verdi. Ancak biz bölgeye kısa dönemli bakmadığımız için çalışmalarımıza devam ettik, etmeye de devam edeceğiz.

Su anda Türkiye – Irak arası Express taşımacılıktaki en hızlı firmayız. Bu konudaki yatırımlarımız hem Türkiye hem de Irak içerisinde devam etmektedir. Türkiye –  Irak arasında büyük ölçekli proje taşımalarına devam etmekteyiz. Türkiye’nin önde gelen firmalarına en iyi hizmetleri sunmak için kendimizi ve tüm ekibimizi sürekli doğru eğitimler ile güncellemeye devam etmekteyiz. Tüm Irak içerisinde 4 farklı bölgede depolama, iç dağıtım ve lojistik hizmetleri sunmaktayız.