Türkmenistan bizim için fırsatlar sunmaya devam edecektir

Türkmenistan, müteahhitlik hizmeti veren firmalarımız için uzun yıllar imkânlar sağlayan, önemli bir pazar oldu. Büyüyen iş hacmi, bugün itibari ile önemli rakamlara geldi. Bu doğrultuda iki ülke arasındaki ticari anlaşmalar artırılırken, enerji ile ilgili önemli adımlar atıldı ve atılmaya devam ediyor. İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geldiği boyutu daha iyi anlayabilmek için görüşlerine başvurduğumuz Belda İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Battal Kara, doksanlı yıllardan buyana pazarda etkin olmuş biri olarak tecrübelerini okuyucularımızla paylaştı.

Türkmenistan ülkemiz için önemli bir pazar. Türkmenistan’da uzun zamandır iş yapan projeler üreten bir iş adamımız olarak Türkmenistan ile ilgili genel bir değerlendirme yapmanızı istesek neler söylemek istersiniz?

Geçmişte Türkiye’nin krizi daha rahat atlatma sebeplerinden bir tanesi Türkmenistan gibi bir pazarda olması sonucudur. Türkmenistan’da şuan on-on iki milyar dolar mertebesinde bir iş hacmimiz var. Bu doğrultuda da ihracatımızın olduğunu söyleyebilirim. Türk iş adamaları ilk kez 1992 yılında Türkmenistan pazarı ile tanıştı. O dönemden bugüne iş hacmimiz artmaya devam ediyor. Sadece bir firmamızın altı yedi milyar dolarlık güncel bir iş potansiyeline sahiptir. Bu firmamız dışında irili ufaklı yüz civarında firmamız Türkmenistan’da iş yapıyor. Biz de bu firmalardan biriyiz.

Türkmenistan pazarına ne zaman girdiniz?

Türkmenistan’da faaliyetlerimize 1992 yılında başladık,  uzun bir dönem taşeron olarak hizmet verdikten sonra 2005 yılından buyana ana müteahhit olarak  kendi projelerimizi yapıyoruz.

İki ülke arasındaki ticari ilişkiler beklenilen düzeyde mi?

İlişkiler ileri düzeyde olmasına rağmen istenilen düzeyde olduğunu söylersek yanlış olur. Kat edilmesi gereken yolun olduğu söylenilebilir. Son yıllarda en üst düzeyde gerçekleştirilen ziyaretler, ilişkilerin geleceği açısından oldukça önemlidir.  Son gezisinde Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, yetmiş civarında bir iş adamı ile Türkiye’ye geldi. Bu ziyaretçiler Türk işadamları ile faydalı görüşmeler yaptıklarını ifade ettiler. Bizim tarafımızdan da bakıldığında yapılan anlaşmaların oldukça verimli sonuçları olacağı belirtiliyor. Bu tür çalışmaları yılda bir kez değil de birkaç kez yaparsak daha iyi olur kanısındayım. Biz Türk işadamları olarak dünyanın her yerine gidebiliyoruz artık o seviyelere geldik ancak Türkmen firmaları daha yeni yeni gelişen özel sektörü ile yolun başındalar. Onlara yardımcı olmamız, oldukça önemlidir. 

Özel sektör belli bir seviye ye geldi mi?

Türkmenistan’da özel sektörün gelişimi oldukça yeni bir durumdur. Ancak Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov bu konuya özel olarak önem vermektedir. Yatırım yapmak isteyenlere ciddi teşvikler vermektedir. Bu çerçevede kısa dönemde önemli mesafeler kat edileceği düşüncesindeyim.

Türkmenistan’da Türk firmalarına büyük ilgi alaka olduğunu söyleyebilir miyiz?

Elbette, Türk firmalarını büyük imkanlar sunuldu ve sunulmaya devam ediyor. Bize verilen itibar eskiden daha fazlaymış, bugün itibari ile bu durum biraz sıkıntıya girse de bir ülkede verilen ihalelerin %80’inin Türk firmalarına verilmesi bizlere verilen değeri ve güveni göstermektedir. Daha önce de belirttiğimiz gibi şuan on iki milyar dolarlık bir iş hacmine sahibiz. Biz Belda olarak 106 milyon dolarlık bir işi yürütüyoruz. 600 atın yetiştirilebileceği bir kompleksi inşa ediyoruz.

Küçük ihaleleri artık kalmadığı ifade ediliyor.

Doğrudur, küçük projeleri kendi iş adamlarının yapmasını istiyor. Türkmen firmaları da bu işleri yapar duruma geldi o nedenle bilgi gerektiren işlere yönelmemiz gerekiyor. Eskiden 150’nin üzerinde firmamız vardı. Bugün bu rakam 100’ün altına inmiş durumda.

Eskiden kendini ispat etmemiş, yeterliliği olmayan birçok firmanın pazarda olduğuna şahit oldu. Bu nedenle yarım kalan işler oluyordu. Firmaların azalması ile işlerin daha sağlıklı yürüdüğünü söyleyebilir miyiz?

O dönemlerde tabiri caiz ise çantasını alıp gelen iş yapmak istiyordu. O dönemde yarım kalan işler oldu ve bu işler bizim anlımıza sürülmüş leke olarak kaldı. Bunları bizim gibi firmalar zamanla zararına da olsa telafi etmeye çalıştık.

Son uluslararası müteahhitlik alanında faliyet gösteren dereceye girmiş firmalarımıza ödüllerini verirken, Sn Cumhurbaşkanımız da bu konuya temas etti. Müteahhitlere dışarıda Türkiye’yi temsil ettiklerini unutmamaları gerektiğini söyledi. 

Hayatta en pahalı şey tecrübedir. Bizim için de Türkmenistan için de tecrübe edilen bu dönem oldukça kıymetlidir. Türkmenistan bir firmaya iş verecekse artık hem Türkiye hem de Türkmenistan’daki yeterliliğini görmek istiyor. Bu yolla geçmişte yaşanan acı tecrübelerin tekrarlanmayacağı düşüncesindeyim.

Banka teminatı ile ilgili sorunlar ortadan kalktı mı?

Tamamen ortadan kalktığını söylersek yanlış olur, eskiye göre daha iyi durumda olduğunu söyleye biliriz. Ancak kamu bankalarımızın bu yönüyle daha aktif rol alması gerektiği kanaatindeyim.

Türkmenistan hukuki anlamda da kendini dünya ile entegre edecek çalışmalara ağırlık verdi. Sizin bu konudaki çalışmalar ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz?

Kanunların uluslararası kanunlara uyumlu hale getirmek için önemli çalışmalar yapıldı. Uluslararası kanunları inceliyorlar, onları kendi gelenek ve göreneklerine göre bir değerlendirmeden geçirdikten sonra uygun bir şekilde çalışmalarını sonlandırıyorlar.

Geçmişte Türkmenistan ve Rusya’ya yoğunlaşmış olan firmalarımızın artık Türkiye’ye ağırlık verdiğini gözlemlemekteyiz. Sizin bu konudaki gözlemlerinizi alabilir miyiz?

Türkiye’de önemli iş potansiyeli var. Doğal olarak firmalarımızda tecrübeleri doğrultusunda gelişen pazardan pay almak için gerekli çalışmaları yaptı ve yapmaya devam ediyor. Her firma kendi çerçevesinden bakarak gelişen pazarlarda yerini almak ister. Türkiye son dönemde cazibesini artırdı. Fırsatlar çoğaldı ve insanlarda bu fırsatları değerlendirmek istiyor.

Belda İnşaat olarak Türkiye’de geliştireceğiniz bir proje var mı?

Bu yıl değil ancak seneye kendi arsamız üzerinde bir proje geliştirmek istiyoruz. Anadolu yakasında Palladium alışveriş merkezinin yanındaki arsamızı değerlendirmek istiyoruz. Alıveriş merkezi ve otel tarzı karma bir proje düşünüyoruz.

Son olarak Türkmenistan pazarının geleceği ile ilgili neler söylemek istersiniz? Türkmenistan pazarının bizim için gelecekte de lokomotif olacaktır. Ancak gelecekte daha fazla bilgi beceri gerektiren işlerde olacağız. Çünkü yerli firmalar geliştikçe küçük projeleri bizim alma şansımız azalıyor. Bu da doğal bir süreçtir. Kendimizi ona göre organize ederek pazardaki varlığımızı devam ettirmek istiyoruz. Türkmenistan doğal kaynaklara sahip zengin bir ülkedir ve bizim  için fırsatlar sunmaya devam edecektir.