Üzülerek söylüyorum ama son senelerdeTürkiye’de önemli petrol rezervleri bulunamadı

Ham petrol fiyatında yaşanan düşüş, yapılan arama çalışmalarının ve yatırımların azalmasına neden oldu.  Bu durum ülkemizde az sayıda yapılan arama çalışmalarını da durma noktasına getirdi. Konu ile ilgili görüşlerini aldığımız Polmak Sondaj San. A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Refii Samim Berent, sektörde yaşanan gelişmeleri aktardı.

Uzun yıllar sektörünüzün lideri olarak sürdürdüğünüz iş yaşamınız, sektörünüz ile ilgili aktaracaklarınızı da daha kıymetli hale getirmektedir. Okuyucularımız için sektörünüz ile ilgili özellikle son dönem gelişmelerini göz önünde bulunduracağınız bir değerlendirme yapar mısınız?

Son dönemde yaşanan gelişmeleri değerlendirmek için sizinle birkaç veri paylaşmak istiyorum. Paylaştığım bu bilgiler dünyada ne kadar arama yapıldığını gösterir bilgilerdir. 03-07-2014 tarihinde Baker-Hughes verilerine gore Kanada’da arama faaliyetinde bulunan 619 kule çalışıyormuş. Bugün itibari ile aynı bölgede bu rakamın 98’e düştüğünü görüyoruz. Altıda bir oranda düşen bu rakam petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün arama faaliyetlerine etkisini göstermektedir. ABD’de aynı dönemde 1771’den 1028’e düşmüş.

Bu dönemde farklı açıklamalara da rastlıyoruz. Özellikle GenelEnerji’nin yaptığı açıklama dikkat çekiciydi. Sn Mehmet Sepil, 25 doların altına düşmediği sürece biz faaliyetlerimize devam ederiz dedi. Bu ifadenin sizin verilerinizi de göz önünde bulundurursak ayrı bir değerlendirmeye tabi tutulması gerektiğini gösteriyor. Bu değerlendirme ile ilgili görüşlerinizi alabilir miyiz?

Açıklama ile ilgili fazla bir şey söylemeye gerek yoktur. 25 dolar arama faaliyetlerinin yapılabileceği bir rakam değil, zaten Genel Enerji’de düşen fiyatlar sonrası arama faaliyetlerini azalttı. Tabii dünyanın değişik bölgelerinde farklı maliyetlerden bahsetmek mümkündür. 25 dolar rakamı Suudi Arabistan örneğinden yola çıkıldığında farklı bir değerlendirmeye tabi tutulabilir. Fiyatlar 25 dolar seviyelerine inse dahi Suudi Arabistan yeni bir ruhsat verdiği takdirde insanlar orada arama faaliyetine tereddütsüz girecektir. Çünkü orada petrol bulmak hem çok kolay hem de bulduğunuz petrol miktarı yüksektir buda firmaların üretim maliyetlerini azaltan bir husustur. Ancak Alaska’da aynı şartlardan bahsetmek mümkün değil.

Türkiye’de durum nasıl?

Bunu üzülerek söylüyorum ama Türkiye’de son seneler de önemli Petrol Rezervi bulunamadı. Bugün itibari ile beş binden fazla kuyu açıldı ancak bu kuyuların toplam üretimi, Kerkük’teki bir kuyudan elde edilen petrol kadardır.Bu durum Kerkük’ü neden birilerinin ele geçirmeye çalıştığının da göstergesidir. Türkiye’de ilk petrolü 1948 yılında babam İhsan Ruhi Berent bulmuştu. O dönemde petrol arama işlerini MTA yapıyordu. Kırklı yıllarda İsmet Paşa babamı genç yaşlarında MTA’ya Genel Müdür yapıyor ve çalışmalarına destek veriyordu.

Buna rağmen basında sürekli yeni bir kuyunun bulunduğuna dair medyada açıklamalar okuyoruz.

Son on yılda medyada bulunduğu belirtilen petrol rezervlerine bakarsak bugünün on misli rezerve ulaşmamız gerekir ancak fiili durum bunun tersidir.

Sizin arama faaliyetleriniz var mı?

Bizim arama faaliyetlerimiz vardı. Ancak yeni yasa ile yeniden organize olduğumuz bir döneme girdik.

Bu ortamda firmanızın iş imkanı azaldı mı?

Azaldı, bizde bu gerçek doğrultusunda faaliyetlerimizi jeotermal alana yönlendirdik. Bu konuda ülkemizde ciddi bir potansiyelin olduğunu düşünüyoruz. Yatırımlarda bu alanda artmaya devam ediyor.Bizimde bu doğrultuda çalışmalarımızı artıracağımız kanaatindeyim.

Siz bu alanda yatırım yapar mısınız?

İleride rantabl bir projeye biz de yatırım yapabiliriz. Ancak şimdilik yatırım yapan firmalara hizmet vermeyi sürdüreceğiz.

Yurtdışındaki iş imkânları ile ilgili neler söylemek istersiniz?

Genel Enerji’nin Kuzey Irak’taki ilk sondajlarını biz yaptık.Biz savaştan önce geri döndük.Ciddi riskler var, biz zamanında çıktık ancak bizden sonra bölgede TPAO’nun üç kulesi yağma edildi.Ayrıca orada çıkan petrolün sahipliği hususunda ciddi sorunlar var. Kazakistan’daçalışmalarımızvardı.Orada da yaşanan sıkıntılar bizi ülkeden ayrılmamıza neden oldu. Dışarıda bu alanda iş yapılmak isteniyorsa ülke olarakişyapacak firmalara destek olunması gerekir.

Genel Enerji’nin sorunlarını yabancı birortakalarakçözdüğüifadeedildi. Bizimde  yaptığımız görüşmede paralarını alamadıkları için yabancılarla ortaklık yaptıklarını ve bu yolla paralarını alabildiklerini ifade etmişlerdi.

Hala paralarını aldıkları söylenemez.Sorunlar devam ediyor. O rezerv ülkemizde olsa ve onu da Genel Enerji çıkarıyor olsa Genel Enerji’nin karı on kat artar.

Robert Koleji’nden mezun oldunuz. Sizinle bir araya gelmişken iş yaşamınızda aldığınız eğitimin etkisini de öğrenmek isteriz.

Ben ilk ŞişliTerakki’ye gittim. Sonrasında babam da Robert Koleji mezunu olduğu için benim de Robert Koleji’ne gitmemi istedi. Ağabeyimde Robert Kolejine gitmişti. Budoğrultuda da eğitimime Robert Koleji’nde devam ettim. 1955’de Robert Koleji’ne girdim, bu süreç 1960’a kadar sürdü, akabinde ABD’ye giderek yüksek öğrenimime devam ettim.

Sizin döneminizde kimler vardı?

Benim okul arkadaşlarım arasında Mehmet Emin Karamehmet, Hüsnü Özyeğin, Vural Akışık gibi isimler vardı. Bu ve benzeri kişilerle dostluğumuz ileri dönemde de devam etti. Bu dostlukların iş yaşamımı da etkilediğini söyleyebilirim. Bizim dönemin arkadaşlar Mehmet Emin Karamehmet’in yönlendirmesi ile bankacı oldu.Benim Pamukbank’a ortaklığım, Osman Berkmen’in Pamukbank’ı satın alırken Mehmet Bey’in yanında olması, Hüsnü Özyeğin’in Eczacıbaşı’nda işe başlayacakken Pamukbank’da başlıyor olması, Vural Akışık’ın aynı arkadaşlık nedeni ile benzer bir süreç yaşaması tezimi doğrular niteliktedir.

Siz nasıl Pamukbank’a ortak oldunuz?

Yakın arkadaş olunca, beni de yanında görmek istediğini ifade etti. Bu vesile ile Pamukbank’a %1 ortak olarak guruba katıldım.

İyi bir yatırım oldu mu?

%1’lik bir hissem vardı, şimdi değeri yok.

Hala görüşüyor musunuz?

Yakın arkadaşım olduğu için görüşüyoruz tabi.

Batırdın beni diye serzenişleriniz olmuyor mu?

Olmadı.Hüsnü Bey ile iyi ayrılmadıkları ifade ediliyor. Sizin bu konuda bilginiz var mı?
Zannetmiyorum,Hüsnü Bey ileMehmet Bey hala görüşüyorlar.