Yapabilmeyi denedik, denedikçe öğrendik ve ilerledik

Havacılık sektörünün gelişiminde önemli roller üstlenen Devlet Hava Meydanları İşletmesi, İstanbul Yeni Havalimanı Projesi ile havacılık tarihine yeni bir sayfa daha kazandırıyor. Bu önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemde bir araya geldiğimiz Devlet Hava Meydanları İşletmesi Yönetim Kurulu Başkanı Funda Ocak, sektörün gelişimi ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

Türk Sivil Havacılık sektörünün gelişimi ile ilgili genel bir değerlendirme alabilir miyiz?

Ülkemiz sivil hava ulaşımının büyümesi pek çok defa kesintiye uğramış olmakla birlikte, 2003’ten bu yana güçlü potansiyelimizi harekete geçirecek yönde köklü adımlar atıldı. Bu dönemde havayolunun “halkın yolu” olması ilkesiyle hareket edilerek bütçe dışındaki alternatif finans modeli olan kamu-özel iş birliği modeli çerçevesindeki projelere daha da ağırlık verilerek, hem özel sektörün sivil havacılıkta önü açıldı hem de sektörün nabzı kesintisiz takip edildi. Böylece yolcu trafiği sıralamasında Türkiye, dünyada 19. sırada, Avrupa’da 7. sırada iken, dünyada 9. sıraya, Avrupa’da ise 4. sıraya yükseldi. Türkiye’nin dünyadaki %1 olan yolcu payı % 2,9’a, Avrupa’da % 3,1’de iken  % 9,2’ye ulaştı.  2003’te 2 havayolu şirketiyle 60 noktaya gidilen yurt dışı uçuş ağı bulunurken günümüzde bu ağ, % 372 artarak 6 havayolu şirketiyle 121 ülkede 300’ü aşkın noktaya ulaşabilme imkânı sağlandı. Toplam yolcu sayısı ise son 10 yılda (2006-2016) ortalama % 10,6 artış göstererek dünya genelinde yolcu sayısı en çok artış gösteren ülkelerden biri olduk. 

2017 yılında Türkiye genelinde 55 havalimanına gelen-giden yolcu trafiği 109.695.756 iç hat ve 83.385.992 dış hat olmak üzere toplam 193.081.748 olarak gerçekleşti. Böylece2016 yılına göre, direkt transit hariç toplam yolcu trafiğinde % 11 oranında artış oldu.

Havalimanları Yolcu Trafiği
Yıllar	İç Hat	Dış Hat	TOPLAM	Artış (%)
İç Hat	Dış Hat	Toplam
2017 Gerçekleşen	109.599.161	83.432.585	193.031.746	7	17	11
2018                   Tahmin	116.905,586	88.191.934	205.097.520	7	6	6

Bu yılın sonunda, Türkiye geneli havalimanlarında, 205 milyon yolcu ve 1,6 milyon uçak trafiği gerçekleşerek % 6 büyüme bekliyoruz. Uçak trafiğinde % 9,5 büyümesi beklenen 413.097 üstgeçiş trafiğinin de eklenmesi ile birlikte, hizmet verilen toplam uçak trafiğimiz 2 milyonu geçecektir.

Havalimanları Uçak Trafiği
Yıllar	İç Hat	Dış Hat	TOPLAM	Artış (5)
İç Hat	Dış Hat	Toplam
2017 Gerçekleşen	910.684	588.435	1.499.119	3	4	3
2018                      Tahmin	971.403	621.061	1.592.464	7	6	6

Türk sivil havacılığının geleceği ile ilgili görüşlerinizi alabilir miyiz?

Türk sivil havacılık sektörü oldukça hızlı hareket etmeyi gerektiriyor. Geleceğe dair planlı ve sistemli hareket ederken kısa, orta ve uzun dönemli planlamalar ile hareket etmek ve tüm bunları yaparken de hava seyrüsefer ve havalimanı işletme hizmetleri çerçevesinde mevcut seviyemizi dünya ölçeğinde sürdürülebilir kılmak zorundayız. Bu kapsamda, ülkemiz hava ulaşımı politikasına göre 2023 yılına kadar, Türkiye genelinde şu anda 55 olan aktif havalimanı sayısının 65’e yükseltilmesinin sağlanarak 258 milyon yolcu/yıl olan havalimanlarının yolcu kapasitesinin toplamda 450 milyon yolcu/yıla ulaşmasını hedefliyoruz. 2023 yılına kadar havayolunu yurt içinde kullananların tamamı, 100 kilometre mesafe kat ederek herhangi bir havalimanına ulaşabilecek duruma gelecektir. Hedeflenen kapasitenin büyük bir kısmı İstanbul Yeni Havalimanı ve Çukurova Havalimanı gibi büyük altyapı projeleriyle karşılanacak olmakla birlikte Çeşme-Alaçatı, Batı Antalya gibi yeni KÖİ projeleri de hayata geçirilecektir. Diğer taraftan kapasitenin hava tarafında da gereken altyapı ve üstyapıyı sağlamak ve emniyetli hizmet verebilmek adına da çalışmalarımız devam ediyor. 

Son dönem yapılan hava limanlarının dünyaya örnek teşkil edecek altyapıda ve işletme becerisinde olmasının sırrı ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?

DHMİ olarak faaliyetlerimizi “Hava trafik yönetimi ve havalimanı işletmeciliği alanında, küresel boyutta rekabet gücüne haiz dünyanın öncü kuruluşlarından bir olmak” vizyonu ile yürütüyoruz. Bu çerçevede küresel rekabetin yoğun olduğu günümüzde özel sektörün dinamizmini kamu ile etkin bir şekilde bir araya getirerek büyük altyapı projelerini hayata geçirdik. Bunu sağlarken KÖİ modelini esas aldık, ancak bu model kendi başına tabi ki bir beceri yaratma potansiyeli sağlamazdı. Asıl beceriyi mali, hukuki, teknik ve stratejik yönden uzmanlaşan kalabalık bir ekibi organize ederek yönetmekle elde ettik. Özetle yapabilmeyi denedik, denedikçe öğrendik ve ilerledik. Böylece gerek idare tarafında gerekse özel sektörce kazanılan know-how, diğer gelişmeleri de beraberinde getirdi.

Son dönem yapılan havalimanları içerisinde biri var ki ona ayrı bir parantez açmak gerekiyor. İstanbul Yeni Havalimanı’nda gelinen nokta ile ilgili bilgi alabilir miyiz?

Şimdiden tarihe geçen Cumhuriyet tarihinin en büyük vizyon projesi İstanbul Yeni Havalimanı’nda bugün gelinen noktada yüzde 88.5 ilerleme sağlanmış durumda. 29 Ekim’de havalimanının birinci fazını açacağız. Birçok koridordan ve İstanbul’daki ana arterlerden İstanbul Yeni Havalimanı’na ulaşım sağlanacak. Buna yönelik çalışmalar da devam ediyor.

İstanbul Yeni Havalimanı hakkında çokça yapılan, havalimanının uluslararası arenadaki yerinin ne olacağı ile ilgili değerlendirmelere katkı olacak bir değerlendirme alabilir miyiz?

İstanbul, Yeni Havalimanı ile dünyanın hava ulaşımında en önemli transit merkezlerinden biri haline gelecektir. Havalimanının hizmete girmesiyle daha yüksek uçak ve yolcu trafiğine ulaşılacağı kesindir. Şu an itibariyle Avrupa’da transit merkezi olan Heathrow ve Frankfurt gibi büyük havalimanları kısıtlı kapasite ile hizmet veriyor.  Kapasite artırma çözümlerinin de oldukça maliyetli olduğu biliniyor. Diğer taraftan 2018’in ilk aylarında Ortadoğu’daki önemli hub havalimanlarından Dubai, Doha ve Abu Dhabi transit yolcu kaybı yaşarken İstanbul’da transit yolcu sayısı artmaya devam etti. Yapılan çalışmalarda özellikle transit noktası olarak İstanbul’un tercih edilmesinin sebebi diğer aktarma merkezlerine göre İstanbul’un coğrafi konumu nedeniyle hava yolu taşıyıcılarına yakıt tüketiminde daha ekonomik uçma imkânı sağlamasıdır. Projenin tamamlanmasıyla birlikte sadece Türkiye’de değil dünya havacılık tarihinde de yeni bir sayfa açılacaktır.

Aktardığımız konuların dışında eklemek istediklerinizi alabilir miyiz? Havacılık sektöründe son 25 yıllık dönem içerisinde Kamu-Özel-İşbirliği modelleri ile çok başarılı projeler hayata geçirildi ve gerek sektör gerekse ekonomi yönünden çok ciddi kazanımlar elde edildi. Dolayısıyla belli bir standardı gelişen ve çok ciddi bir know-how birikimi oluşan bu modelin daha yaygın kullanılması Hükümetimiz politikası olarak da benimsendi. Bu doğrultuda gerekli mevzuat çalışmaları yapıldı ve kuruluşumuzun yurt dışı pazar imkânlarını araştırmak ve değerlendirmek üzere yurt dışında şirket kurulması yönünde çalışmalar son aşamaya getirildi.