Bakır madeninin ekonomiye kazandırılmasına milli bir görev gözüyle bakıyoruz

Yeraltı kaynaklarımızın ekonomiye kazandırılması için yapılan yatırımlar, ülke ekonomisine önemli katkılar sağlıyor. Yatırımlarının tamamı yerli sermayeden oluşan Acacia Maden İşletmeleri, 2007 yılında Kastamonu İli Hanönü İlçesi’nde Gökırmak Bakır Madeni Projesini işletmek üzere kurulmuştur. 2011 yılında İlbak Holding ve 2016 yılında Akfen Holding’in katılımıyla faaliyetlerine devam etmektedir.

Sektörde yaşanan gelişmeler ve yapılan yatırımla ilgili görüşlerini almak için bir araya geldiğimiz Acacia Maden İşletmeleri CEO’su Zeki Sayılır, önemli açıklamalarda bulundu.

Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile ilgili görüşlerinizi alabilir miyiz?

Türkiye’de maden sektöründe yatırım yapmak isteyen kamu ve özel teşebbüse ait kurum ve kuruluşların uymakla mükellef olduğu kurallar Maden Kanunu ile belirlenmektedir. Maden Kanun’unun 1985 yılında yürürlüğe girmiş olduğu tarihten günümüze kadar birçok defa değişikliğe uğradığı hepimizin malumudur. Sonuncu değişiklik, 28.02.2019 tarihinde gerçekleşmiştir. Tüm bu değişiklikler göstermektedir ki değişen ve gelişen şartlar, sektörün oyun kurallarının belirlendiği kanun maddelerinde değişiklik yapılması zaruretini beraberinde getirmektedir. Tabii ki yapılan her değişiklik yatırımcı olarak ruhsat sahiplerini farklı önlemler almaya ve/veya kararlarını gözden geçirmeye sevk edebilmektedir. Örneğin; son değişiklikle birlikte ruhsat bedellerinde değişikliğe gidilmiş, bazı maden gruplarına ait devlet hakkı bedelleri artmış ve ruhsat sahibi, yetkilendirilmiş tüzel kişiler ve daimi nezaretçilere ceza mahiyetindeki yaptırım bedellerinde değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler, kimi ruhsat sahiplerinin yatırım bedellerini nasıl etkilediğine yönelik olarak finansal modellerini tekrar gözden geçirmesine sebep olmaktadır. Bu durumun yanı sıra, kanunda iş güvenliği tedbirlerinin artırılmasına yönelik ve niyeti yatırım yapmak olan ruhsat sahiplerini sektör terimiyle “çantacı”lardan ayıran değişiklikleri de önemsiyor ve destekliyorum.

Maden sektörünü aktarırken en önemli hususlardan biri de çevre yatırımları oluyor. Çevre yatırımlarınızla ilgili bilgi verir misiniz? 

Gökırmak Bakır Madenimiz, gerek yatırım döneminde kullanmış olduğu uluslararası kredi koşulları gereği gerekse şirketimizin kurumsal vizyonu gereği olarak faaliyetleri kapsamındaki tüm çevresel süreçlerde Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Avrupa Birliği (AB) ve İyi Uluslararası Sanayi Uygulamaları (GIIP) tarafından teşkil edilen standartlara uymaktadır. Açık ocak sahamıza cevher üretimiyle beraber oluşacak temas sularının bertaraf edilmesi için 7 milyon TL değerinde bir su arıtma tesisi kurduk. Bu tesis Çevre Bakanlığı Su Kontrol Yönetmeliği standartlarına göre arıtma yapacaktır. Çevre Bakanlığı yönetmeliklerine göre tehlikeli atık ve tehlikesiz atık geçici depolama alanlarımız mevcuttur. Tesis atıklarının düzenli depolamasının yapılacağı atık depolama tesisimiz 18 milyon USD’lik bir yatırımla yapılmış olup, 3’lü izolasyon sistemine sahiptir. Bu yatırımların yanı sıra, orman arazileri için ödediğimiz ağaçlandırma bedeline ek olarak maden ve tesisimizin bulunduğu Hanönü ilçesinde geleneksel olarak her yıl düzenlemeyi planladığımız ağaçlandırma çalışmalarımız mevcuttur. Halihazırda maden ve tesisimizin bulunduğu alanların peyzajı için şirketimizce dikilen ağaçların yanı sıra ağaçlandırma kampanyaları kapsamında yörede her yıl 5.000 civarında ağaç dikilmesi için yeterli bütçe kaynaklarının ayrılması planlanmaktadır. Ağaç dikim alanlarında önceliğimiz, faaliyetlerimiz kapsamında değişikliğe uğrayan arazilerin doğaya yeniden kazandırılması olacaktır.

Maden yatırımları konusunda uluslararası standartlara uyumlu çalışmaların önemine vurgu yapıldı. Bu açıdan Acacia Maden olarak uluslararası standartlara uyumlu bir çalışmayı ortaya çıkartabiliyor musunuz?

Açık ocak rezerv hesapları uluslararası JORC standartlarına uygun yapılmış olup, fizibilite çalışması da uluslararası standartlarda, Avusturalya menşeli bağımsız bir firmaya hazırlatılmıştır. Yabancı bankalardan kredi alındığı için çevresel etki değerlendirmeye ilaveten sosyal etki değerlendirme çalışmaları da uluslararası IFC ve Ekvator prensiplerine göre hazırlatılmıştır. Acacia Maden İşletmelerinde yeni başlayan operasyon süreci de aynı ilkeler doğrultusunda yürütülmektedir. İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda da şirketimiz Gökırmak Bakır Madeni ve Flotasyon Tesisinde Uluslararası standartlarda ve uygulanan en iyi uygulamaların sahaya adapte etmeye büyük özen göstermektedir. Örneğin maden sahamızda, Türkiye’de bizim açık ocağımızla birlikte sadece iki açık ocak madende bulunan 2 milyon TL harcanarak kurulmuş jeo-radar sistemiyle madenimizin şev sistemi anlık olarak takip edilmektedir.

Acacia Maden olarak bakır madeni çıkarmaktasınız. Bakırın ekonomik açıdan önemini aktarır mısınız? 

Bakır en önemli endüstriyel metallerden birisi olup, başta enerji ve otomotiv sektörü olmak üzere çok sayıda sektörde endüstriyel ürünlerin yapımında hammadde olarak kullanılmaktadır. Ülkelerin gelişmişlik endeksleri, bakır tüketimlerine göre de değerlendirilmektedir. Tamamına yakını ihraç edilecek üretimden yıllık ortalama 150 milyon USD döviz girdisi sağlanacaktır. Türkiye’nin yıllık bakır ve bakır ürünleri ihtiyacı yaklaşık 400 bin ton olup ülkemizin madenden üretilen birincil ve hurda bakırdan üretilen ikincil bakır üretiminden bu ihtiyacımızın 100 bin ton civarı karşılanmaktadır. Geriye kalan 300 bin ton ithalat olarak gerçekleşmektedir. Gökırmak Bakır Madenimizden yıllık bakır metal eşdeğeri üretimimiz yaklaşık 26 bin ton olarak planlanmakta olup bu miktar, ithalatımızın yaklaşık %10’una tekabül etmektedir. Madenimiz bakır tüketiminde dışa bağımlılığı azaltarak Türkiye ekonomisine gerek gelir, gerek istihdam açısından önemli bir katkıda bulunmaktadır.

Kastamonu’da yaptığınız yatırımla ilgili bilgi verir misiniz?

Gökırmak Bakır Madeni Projesi kapsamında 2007 yılından beri yaptığımız arama faaliyetlerinde toplam 85 bin metre sondaj gerçekleştirerek %1.6 bakır içeren 25 milyon ton bakır rezervi tespit ettik. Buna ek olarak, sahip olduğumuz ruhsatlar kapsamında ilave arama yatırımlarımız devam etmektedir. Bu 25 milyon ton bakır rezervini ekonomiye kazandırmak için ana bileşenleri, açık ocak işletmesi, cevher nakil yolu, konsantre üretim tesisleri, atık iletim hattı ve atık depolama tesislerinden oluşan yatırımın toplam maliyeti 300 milyon USD mertebesindedir. Bu yatırım ülkemizde bir seferde metalik madenlere yapılan en büyük yatırımdır. Madenimiz ve bileşenleri %50 oranında öz sermaye, %50 uluslararası bankalardan temin edilen kredi ile kurulmuştur. Halen ülkemizdeki en büyük açık ocak bakır madeni ve en yüksek kapasiteli konsantratör konumundadır. Tesislerimiz dünyada mevcut en yeni teknolojik donanım ile kurulmuş, otomasyon ileri derecededir.

Yaptığınız yatırımın Kastamonu bölgesine katkısını aktarır mısınız? 

Kastamonu ili, Hanönü ilçesinde yapmış olduğumuz bakır madeni ve zenginleştirme tesisi yatırımı gerek ülke ekonomisine gerekse bölge ekonomisine istihdam ve ekonomik değer anlamında büyük katkılar sağlamaktadır. Üretime geçtiğimiz şu günlerde doğrudan yaklaşık 700 kişiye, dolaylı olarak da yaklaşık 350 kişiye olmak üzere toplamda 1.000’i aşan sayıda insana iş imkânı sağlamaktayız. Çalışanların yarıya yakını başta Hanönü ilçesi olmak üzere, Taşköprü ve Kastamonululardan oluşmaktadır. 12 yıllık maden ömrü boyunca yapacağımız ihracattan kaynaklı olarak ülkemize yaklaşık 15 Milyar TL karşılığı döviz girdisi sağlanacaktır. Madenimizin Kastamonu ve Türkiye GSMH’na katkısı 2 milyar doların üzerinde olacaktır. Bakır madeninin ülkemiz içerisinde üretilmesine ve yerli ekonomiye kazandırılmasına her şeyden önce milli bir görev gözüyle bakıyoruz.

Bunlara ilaveten sosyal sorumluluk çerçevesi altında bölgedeki hayvancılığa destek olmak ve geçim kaynaklarını arttırmak amacı ile bölge halkı için yeni mera alanları temini ve alanların iyileştirme çalışmaları gerçekleştirdik. Bölge halkının ana geçim kaynaklarından olan tarım faaliyetlerine destek olmak ve sulu tarımı arttırmak adına bölgede beton su kanalları inşa edilmiş̧ ve daimi su temini sağlanmıştır.

Hanönü İlçesi’nde bulunan Çok Programlı Anadolu Lisesi’nde Maden Teknolojileri Bölümü’nün açılmasına Milli Eğitim Bakanlığı nezdinde öncülük ederek 2018 yılı itibari ile aktif hale geçen bölüm 16 öğrencisi ile madencilik sektörüne yeni bireylerin yetiştirilmesine katkıda bulunmaktayız.

MAYIS – HAZİRAN 2019