Bölgemizin gemi çöplüğüne döneceği bir döneme giriyoruz

Bridge Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Şendoğan Göksu:

Gemi fiyatlarının ticari faaliyetlerdeki daralma nedeniyle etkileneceğini ifade eden Bridge Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Şendoğan Göksu, “Düşüş kısmen yaşanıyor ancak düşüşün sert etkilerini 2024’ün ortalarında göreceğimizi düşünüyorum. Bu kış zorlu geçecek ve akabinde gemi fiyatlarında sert düşüşlerin olmasını bekliyorum. Bölgemizin gemi çöplüğüne döneceği bir döneme giriyoruz” dedi.

Deniz ticaretinde yaşanan gelişmeler, dünya ekonomisinin gidişatını görebilmemiz için önemli bir veri olarak karşımıza çıkıyor. Bu açıdan aktarılacaklar ticari yönelimlerimizi daha sağlıklı yönlendirmemizi sağlayacaktır. Deniz ticareti ile ilgili bilgi ve deneyimine güvenilen isimler arasında yer alan Bridge Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Şendoğan Göksu, önümüzdeki dönem ile ilgili yaptığı değerlendirmelerle farklı bir bakışı ortaya koydu.

Uzakta olabilecekleri yakından görebilmek, strateji geliştirebilmenin önemli aşamalarından biri olduğu ifade edilir. Bu çerçevede dış ticarette yaşanan gelişmeleri takip etmek oldukça önemlidir. Tecrübeleriniz doğrultusunda uluslararası arenada yaşanan gelişmeleri okuyucularımız için değerlendirir misiniz?

Salgın döneminde başlatılan parasal gevşeme sonucu ortaya çıkan durumu tersine çevirmek için tersi bir gidişatla, daralma ile yola devam ediliyor. Bu çerçevede 2024 yılının daha zorlu bir yıl olacağı hususunda genel bir kanaat var ve bende bu doğrultuda düşünmekteyim.  Bu durumun deniz ticaretinde de zorluklara işaret ettiğini söyleyebiliriz. Bu zorlukları yaşamaya başladık. Önümüzdeki yılda yaşayacağımız kanaatindeyim.

Deniz ticareti açısından bakıldığında gündemde Panama’da yaşanan sorunlar var. Bu sorunların Denizciliğe etkisi ile ilgili neler söylenilebilir?

Bu konuya ben farlı bir açıdan bakmak istiyorum. Bazen bu gibi durumlar deniz taşımacılığına kısmen fayda sağladığı bir duruma dönüşebiliyor. Örneğin Ukrayna Rusya savaşında, bir dönem Tuna Nehri’nde seyreden gemilerin bölgeden ayrılamaması sonucu bu durum piyasada işleyen gemi sayısında bir düşüşe neden oldu. Devamında fiyatların yükselmesi sonucu ortaya çıktı ve deniz taşımacılığında kazançlar artmış oldu. Böyle bir örnekle salgın döneminde de karşı karşıya geldik ve pandemi fiyatların yükselmesine neden oldu ve bu sektörün ayakta kalmasını sağladı.

Bugün yeni gemilerin hızla piyasaya girdiğini ve eski gemilerin piyasadan çıkmadığını gözlemliyoruz. Bu durum düşen dış ticaret rakamları ile beraber değerlendirildiğinde deniz taşımacılığını önümüzdeki dönemin iyi bir dönem olmayacağı kanaatini bende doğuruyor. Panama’da yaşanan sıkıntıları bu bakış açısı ile değerlendirdiğimizde oradaki bekleme sürelerinin artması, sektördeki diğer unsurların ayakta kalmasını sağlayabilir. Fakat bu ayakta kalma ancak panama kanalı geçebilecek gemilerin tonajında yaşanacaktır benim bu röportajda çoğunlukla bahsettiğim Akdeniz çanağında ve Kontinent dediğimiz Avrupa kıtasında ticaret yapan koster tonajı için geçerli daha büyük tonajların imalatçısı olan Çin uzun dönem kapalı kalınca büyük tonajda bu denli bir üretim olamadı dolayısıyla o segmentte işler Çin in eğer müsaade ederlerse eski gücüne kavuşması ile daha iyi gidecektir diye düşünüyorum.

Gemi sayılarında ne kadarlık bir artış oldu?

Uzakdoğu’dan yaklaşık 250’ye yakın geminin geldiği ifade ediliyor. Buna ek olarak doksan geminin de inşa halinde olduğu ifade ediliyor. Filoya katılan miktara karşılık filodan çıkan bir rakam olmayınca hesaplar karışıyor.

Sektör neden böyle bir durumla karşı karşıya kaldı?

Genelde daha önceki yıllarda olduğu gibi işlerin iyi gittiği yıllarda uzun dönemli öngörülerde bulunmadan gemi sahibi olmak isteyenlerin yarattığı bir hareketlilik sonucu bu noktaya geliyoruz. Daha çok sektörde olmayan ama sektörün iyi kazandığını düşünen insanların bu hareketliliğe neden olduğu kanaatindeyim. İnsanlar tek başına gemi sahibi olamasalar da bir araya gelerek ortak gemi alma yoluna gittiler. Bu durum gemi inşa sektörünün hareketlenmesine ve ticari faaliyetlerin genel kurallarına aykırı olarak gemi sayılarının artmasına neden oldu, olmaya da devam ediyor.

Durumu öngörüsüzlüğün bir sonucu olarak ortaya çıktığını söyleyebilir miyiz?

Haklısınız, tamamıyla bir öngörüsüzlük sonucu olduğu söylenilebilir.

Aktardıklarınız doğrultusunda gemi fiyatlarında bir düşüş yaşanıyor mu?

Düşüş kısmen yaşanıyor ancak düşüşün sert etkilerini 2024’ün ortalarında göreceğimizi düşünüyorum. Bu kış zorlu geçecek ve akabinde gemi fiyatlarında sert düşüşlerin olmasını bekliyorum. Bölgemizin gemi çöplüğüne döneceği bir döneme giriyoruz.   

İpek Yolu, Baharat Yolu gibi isimlerle anılan projeler tartışılıyor. Bu yaklaşımların denizciliğe etkileri ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?

Çoğunlukla karayolu olarak ifade edilen bu yollar, doğal olarak denizciliği negatif yönde etkileyen projeler olarak karşımıza çıkıyor. Dökmeden ziyade konteyner taşımacılığını etkileyecektir. Bu çerçevede deniz taşımacılığının etkin şirketleri bu yönelimlere karşı durmaya çalışacaklardır. Diğer yandan bu projelerin arkasında Çin’in olduğunu görüyoruz. Bu noktada tüm çabasının da projelerin gerçekleşmesi yönünde olduğunu gözlemliyoruz. Yolun güzergahındaki devletlerin daha stabil olması için çalışmalar yürütüyor. Bu çerçevede de bu ülkelerin daha istikrarlı olabilmesi için ülkelerde yatırımlara girişti.

Tersini düşündüğümüzde bölgedeki istikrarsızlığında sebebinin bu olduğu söyleyebiliriz.

Olabilir, geçmişten bu yana ticaret; hem savaşın hem de barışın sebebi olabilmektedir.   

Deniz ticaretinin iyiye gittiği dönemlerde ekonominin de iyiye gittiği ifade edilmekte. Bu önermeden yola çıkarak deniz ticaretindeki son durum ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?

Bu önermenin doğru olduğu kanaatindeyim. Son bir yılda deniz ticaretinin düşüşte olduğu bir dönemden geçiyoruz. 2024 yılının da daha kötü olacağını düşünüyorum.

Bu durum gemi fiyatlarına nasıl yansır?

Doğal olarak gemi fiyatlarını düşürür.

Düşüş dönemi gemi almak isteyenler için alım fırsatları da doğurur mu?

Elbette, fiyatların düşüşte olması ihtiyacı olanlar için fırsatları beraberinde getirecektir. 2024 yılının yaz aylarına doğru gemi alımı için iyi bir dönem olacağı kanaatindeyim. Ancak bu bugün var olan şartlar doğrultusunda değerlendirdiğimizde söylediğim bir söylemdir. Örneğin pandemi gibi öngörülemez durumlar farklı bir pozisyonu ortaya çıkarabilir. OCAK2024