Mutluluk inşa ederek mutlu oluruz
Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu:
Ülkemizde ve yurtdışında önemli projelere imza atan Yapı Merkezi, aldığı ödüllerle öne çıkıyor. Hem yurtiçi hem de yurtdışında hayata geçirilen projelerde elde edilen başarıları kamuoyuna aktarmak için sorularımızı yönelttiğimiz Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu önemli açıklamalarda bulundu.
TOGG Gemlik Tesisi’ni örnek bir çalışma ile teslim ettiniz. Yapılan çalışma ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?
TOGG Projesi çok zorlu, süresi kısa, mücadele gerektiren bir projeydi. 2021 yılı başında sözleşmesi imzalanan projenin 1,5 yıl gibi çok kısa bir sürede, 2022 yılı yaz aylarında, tamamlanması gerekiyordu. Böyle dev bir tesisi, hem hedeflenen süre sonunda tamamlamak gerekirken, hem de proje süresi boyunca birçok ara hedef tarihlerini tutturarak ilerlemek gerekiyordu. Ancak, özellikle 2021 yılı içinde ağırlaşan pandemi koşullarına, etkisi çok yakın ve derinden yaşanan küresel ekonomik ve lojistik krizler, bir de ülkemiz etrafında gelişen diğer ülkelerin savaş koşulları da eklenince, işin yapımı normalin çok daha üstünde etkilenerek zorlaştı.
Diğer taraftan, inşaat çalışmaları süresince fabrika içinde rol alacak üretim makinalarının montajını yapan ekiplerle de koordine olarak ahenk içinde, onların çalışmasına müsade edip engellemeyecek şekilde çalışma yapılması gerekiyordu. Tüm bu zorlu proje yönetim şartlarına bir de son yıllarda içinde bulunduğumuz çok ağır ekonomik sıkıntıların eklenmesi ayrı bir zorluk oluşturdu. Böyle olumsuz gelişmelere karşın, Yapı Merkezi gerekli tüm tedbirleri alarak, çok büyük bir özveri ve inanç içinde projeyi layıkıyla, zamanında tamamlamayı başardı.
Tesisin hayata geçirilmesi sonrası bu alanda özellikle Avrupa’dan yeni projelerin hayata geçirilmesi için Yapı Merkezi’nin öne çıktığı ifade ediliyor. Gelişmeler ile ilgili bilgi alabilir miyiz?
Evet, doğrudur. TOGG projesindeki başarımızı gören, duyan, takip eden diğer sektör öncüleri bizimle irtibata geçtiler. Kendi yatırımlarındaki çalışmalarda yer almamız için bizimle görüşmeler yapıp, teklif istediler. Bu firmalar ile görüşmelerimiz sürüyor.
TOGG’daki başarımız sayesinde aldığımız ilk sonuç, Alman devi BMW firması ile oldu. 2022 yılının Ağustos ayında yapılan sözleşmeye göre, BMW’nun Macaristan’da yapılacak fabrikasındaki inşaat çalışmalarımız başlamış ve şuan devam etmektedir. Ancak, Yapı Merkezi olarak aslında BMW ile ilişkimiz TOGG’dan daha önce başlamıştı. BMW pandemi süreci başlayınca 2019 sonlarında başladığı ihale süreçlerini askıya aldı. Pandemi sonrası yatırıma tekrar başlama kararı alan BMW, bize de davetiye gönderdi. Bu arada, TOGG şantiyesindeki başarılarımızdan çok etkilenmiş olmaları bizi seçmek yönünde verdikleri kararda çok etkili oldu.
Öte yandan, otomotiv sektöründeki diğer büyük firmaların yapılacak yeni yatırımlarında müteahhitlik görevi almaya yönelik görüşmelerimiz de sürüyor…
Afrika pazarında önemli çalışmalara imza atıyorsunuz. Yaptığınız projelerden ve bölgedeki iş imkanlarından bahseder misiniz?
Yapı Merkezi tarafından 2014 yılında yapımına başlanan 390 km uzunluğunda tek ana hat olarak inşa edilmekte olan Awash- Kombolcha-Hara Gebaya Demiryolu Projesi, Etiyopya’nın kuzey kesimi ile merkezi arasındaki bağlantının sağlanmasında büyük önem taşıyan bir proje. Proje, Etiyopya’nın Awash şehrinden başlayarak, sırasıyla Shewarobit, Kombolcha şehirlerini geçerek, Hara Gebaya‘da sonlanmakta. Etiyopya’nın Kalkınma ve Büyüme Planı’nda yer alan hat, ülkenin güney ve kuzey kısmında bulunan diğer iki demiryolu projesi ile de bağlantıyı sağlamasından ötürü, ülke içi ulaşım sisteminin omurgasını oluşturmakta. Proje; tüm tasarım işleri, malzeme temini, altyapı inşaat işleri, tamir-bakım atölyeleri, istasyonlar, idari binalar, ray döşeme, sinyalizasyon, katener, haberleşme sistemleri, yedek parça temini ve eğitim verme işlerinin anahtar teslim olarak yapılmasını ve hizmete alınmasını kapsıyor. Tasarım hızı 120 km/saat olan proje ile Yapı Merkezi, ülkedeki en gelişmiş, en modern, en yüksek Avrupa standardını kullanan, en zorlu topoğrafyadan geçen ve km başına en ucuz demiryolu hattı olan bu mega projenin yapımını gerçekleştirerek, Etiyopya’nın “hızlı kalkınma planı”na katılmış olmaktan dolayı gurur duyuyoruz. Yüzde 90 üzerinde tamamlanmış durumda olan proje Etiyopya’da çıkan iç savaş sebebiyle etkilenmiş olsa da yakında Etiyopya makamları ile anlaşma sağlayarak projenin bir an önce hizmete girmesinin sağlanabileceğini düşünüyoruz.
Doğu Afrika’nın en hızlı tren hattını inşa etmek amacıyla Tanzanya’daki ilk faaliyetlerimize 2017 yılında Darüsselam-Morogoro Demiryolu projesi ile başladık. Darüsselam- Mwanza arasında toplamda 5 kısımdan oluşacak hattın ilk fazı olan projemiz, anahtar teslimi olarak inşa edilmekte. Proje, tüm tasarım işlerini, malzeme temini, altyapı inşaat işlerini, tamir-bakım atölyelerini, istasyonları, idari binaları, ray döşeme, sinyalizasyon, elektrifikasyon, haberleşme sistemleri, yedek parça temini ve personel eğitimlerini kapsıyor.
2018 yılında ise 5 kısımlık hattın ikinci fazı olan Morogoro-Dodoma-Makutupora Demiryolu projesinin anahtar teslim olarak yapımını üstlendik. Proje, ana hat olarak yaklaşık 333 km, yan hatları ise 81 km uzunluğunda olup Darüsselam-Mwanza demiryolu hattının en önemli etabıdır. Başkent Dodoma’dan geçerek Makutupora kasabasında tamamlanmakta.
Darüsselam-Mwanza Demiryolu’nun birinci ve ikinci fazından sonra demiryolu hattının Makutupora’dan Tabora’ya uzanan üçüncü fazının yapımını 28 Aralık 2021’de üstlendik. 294 km ana hattı ve 74 km yan hattı olan proje tüm tasarım işlerini, altyapı inşaat işlerini, istasyonlar, sanat yapıları, ray döşeme, sinyalizasyon, elektrifikasyon, haberleşme sistemleri olmak üzere anahtar teslim olarak tamamlanacak.
Dördüncü faz olan Taboradan’dan Isaka’ya uzanan demiryolu hattının sözleşmesi ise 4 Temmuz 2022’de imzalandı. Tabora-Isaka Standart Hat Elektrikli Demiryolu Tasarım ve İnşaası Projesi kapsamında 130 km uzunluğunda ana hat, 35 km yan hattı olan demiryolu hattının bütün altyapısı, sanat yapıları ve üst yapısı, elektrifikasyon ve sinyalizasyon işlerini kapsıyor.
Söz konusu tüm fazlar tamamlandığında Uganda, Ruanda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Tanzanya birbirine bağlanacak, Doğu Afrika da Hint Okyanusu’na açılacak. Başta ticaret ve turizm olmak üzere Tanzanya’nın genel ekonomisine çok büyük fayda sağlanarak yerel kalkınmanın da önü açılacak. Tüm bunların yanı sıra proje süresince, projenin geçtiği güzergah boyunca çeşitli sağlık hizmetleri, dini binaların, okulların ve yolların yapım ve onarımı, gıda yardımı gibi çok çeşitli sosyal sorumluluk projelerine de ara vermeden imza atarak Tanzanya halkının sağlık, gıda ve ulaşım olanaklarının giderilmesine de katkıda bulunuyoruz ve “Mutluluk inşa ederek mutlu oluruz.” Yaklaşımımızı sürdürmeye devam ediyoruz.
Hali hazırda Tanzanya’nın en büyük kenti olan Darüsselam ile başkent Dodoma arasındaki kısmı da içeren birinci aşama ile Tabora’ya kadar giden ikinci aşama tamalanmak aşamasında. Üçüncü aşama henüz başlamış olup dördüncü aşama için temel atma töreni tarihini bekliyoruz.
Kuzey Afrika bölgesinde Cezayir, Fas, ve Senegal’de çeşitli projeleri hayata geçirdik. Cezayir’ de 4 önemli projeyi gerçekleştirdik. Bunlar; Caroubier Tamir ve Bakım Atölyesi ve Depo Alanı (2011), Bir Touta-Zeralda Demiryolu Banliyö Hattı (2016), Sidi Bel Abbes Tramvayı (2017), Setif Tramvayı (2018). Yaklaşık 15 senedir bu ülkedeki varlığımızı sürdürüyoruz.
Fas’ ta gerçekleştirdiğimiz Casablanca Tramvayı 1. hattı toplamda 21km uzunluğunda olup, Fas’ın en büyük şehri ve ekonomik merkezi niteliğindeki Casablanca şehrininin doğu ve batı yakalarını birbirine bağlamakta. 2012 yılında hizmete açılan proje, Tramways & Urban Transit Magazine tarafından “Best World Class Rail System of the Year” ödülüne layık görüldü. Casablanca Tramwayı 1. Hattı günde 110.000 yolcuya hizmet ediyor Yapımı başarı ile gerçekleştirilen Casablanca 1. Hattı projesinin akabinde, 2. Hattın yapımı da Yapı Merkezi’ ne verildi. Toplamda 16km hat ve 22 istasyon içeren Casablanca tramvayı 2. Hat projesi 2019 yılında tamamlanarak hizmete açıldı. Sidi Bernoussi – Ain Diab arasını toplamda 1 saat 3 dakkikalık bir sürede kat eden Casablanca tramvayı 2. Hattı günde 170.000 yolcuya hizmet etmekte.
Senegal’ de 2014 yılında yapımına başladığımız Dakar – Diamniadio arası 37 km çift hat demir yolu projesi Aralık 2021 tarihinde hizmete açıldı. Toplam 23.000 m2 atölye alanı ve 14 adet istasyon içeren proje günlük 115.000 yolcuya hizmet vermektedir.
Yapı Merkezi, demiryolu inşaatındaki 58 yıllık tecrübesi, deneyimli insan kaynağı, genç makina-ekipman parkı ile Afrika’da ve dünyanın her bölgesinde demiryolu ve her türlü altyapı projesini üstlenebilecek kapasitededir. Hem Kuzey Afrika hem sahra altı Afrika’da büyük ölçekli projelerin ihaleleri yakından takip edilmekte, iş geliştirme çalışmaları yerinde yürütülmektedir.
Irak pazarında önemli projelerde Yapı Merkezi’nin ismi geçiyor. Irak pazarı ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz?
Yapı Merkezi kurulduğu günden bu yana dahil olduğu projelerde kaliteye, işin süresinde ve bütçesinde bitirilmesine büyük önem vermiştir. Özellikle son yıllarda şehir içi ve şehirler arası raylı sistemler konusunda gerçekleştirdiği eserler ile yurtiçinde ve yurtdışında büyük deneyim kazanarak alanında lider konumuna gelmiştir. Yapı Merkezi’nin fark edilir başarıları neticesinde Irak pazarındaki önemli projelerde adımızın geçmesini önemsiyoruz. Özellikle raylı sistem konularındaki projeler ile ilgileniyoruz. Öncelikle, güvenlik, finansman temini konularında mevcut belirsizliklerin giderilmesi konusunda ilerleme kaydedildiği taktirde, Irak’ta yapılması planlanan ulaştırma, raylı sistem projelerinde önemli görevler üstlenerek, ülkenin kalkınmasına katkıda bulunmaya hazırız. Irak’ı kuzeyden güneye geçerek Türkiye ile Suudi Arabistan ile bağlantı sağlanması halinde tüm Körfez Ülkeleri hem Çin hem de Avrupa ile Türkiye üzerinden bağlanarak Türkiye’nin jeopolitik değeri artacaktır. Bu sebeple, ülkemiz için önem taşıyan Irak demiryolu projelerinde yer almayı çok isteriz.
Dünya’nın en uzun asma köprüsü olan 1915 Çanakkale Köprüsü aldığı ödüllerle de uluslararası arenada adından söz ettiriyor. Konu ile ilgili duygu ve düşüncelerinizi alabilir miyiz?
İnşaat endüstrisinin en yetkili yayınlarından biri olarak kabul edilen uluslararası ENR dergisinde 1915 Çanakkale Köprüsü’ne özel bir bölüm içinde çok geniş bir içerikle yer verildi. Altıncısına ait ödül töreni İstanbul’da yapılan Avrupa Çelik Köprü ödülü 1915 Çanakkale Köprüsü’ne verildi. 1915 Çanakkale Köprüsü’nün 18 Mart 2022’de açılışı tüm ulusal haber kanal ve sitelerinde başta yer aldığı gibi dünyanın dört bir yanında da üç bine yakın yayın organında en üst sıralarda yer aldı. Toplamda 20 ödül alan 1915 Çanakkale Köprüsü dünya çapında ilgi odağı olmaya ve başka ödüllere de güçlü bir aday olmaya devam ediyor.
Türkiye ile Kore arasında bir işbirliği projesi olan 1915 Çanakkale Köprüsü, ülkemiz inşaat sektörü için de çok değerli bir uzman yetiştirme platformu olmuştur.
Uluslararası müteahhitlik hizmetlerinin son dönemde zor bir süreçten geçtiği ifade ediliyor. Konu ile ilgili gözlemlerinizi alabilir miyiz?
Pandemi sürecinde yavaşlayan inşaat sektörü birçok ülke için ekonomiyi tekrardan canlandırma aracı olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca Türk Müteahhitleri için önem taşıyan ve tecrübelerimizin çok olduğu büyük pazarların önemli kısmı petrole dayalı eknomilerden oluşmakta olup petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi buralarda çok yatırımların olmasına ve Türk müteahhitlerinin iş hacminin artmasına sebep olmaktadır. Bu sefer, beklenmesi gerekenden daha az gelişme olmasının sebebi Türk müteahhitleri için büyük önem taşıyan Rusya’nın biraz daha az öneme sahip olsa da kayda değer bir pazarımız olan Ukrayna ile sıcak çatışma içinde olmalarıdır. Barış ortamının bütün bölgeye süratle önemli ekonomik hareketlilik getireceğini düşünüyor ve barışın en kısa sürede gelmesini ümit ediyoruz.OCAK2023