Bir kişiye sinek soksa bu FETÖ’nün sineği diyor

Kırgızistan’ın en büyük yatırımcıları arasında yer alan Mıstaçoğlu Group Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Mıstaçoğlu aynı zamanda Türkiye ve Kırgızistan arasındaki ticari ilişkileri geliştirmek için DEİK Türkiye Kırgızistan İş Konseyi Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyor. Kırgızistan’da gerçekleştirdiği yatırımları, iki ülke arasındaki ticari ilişkileri ve Kırgızistan’daki FETÖ gerçeğini görüştüğümüz Mıstaçoğlu Group Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Mıstaçoğlu, önemli açıklamalarda bulundu.

Türkiye Kırgızistan ticari ilişkileriyle ilgili gelinen noktayı aktarır mısınız?

TOBB, DEİK ve TİM’in de iştirakleriyle geniş katılımlı bir toplantı düzenlendi. Bu toplantı da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha önce belirttiği gibi iki ülke ticaret hacminin 1 Milyar Dolar’a çıkması için görüşmelerde bulunduk. Şuanda iki ülke arasındaki ticaret hacmi 400 milyon Dolar seviyesine çıktı. Son on yılda ciddi oranlarda gelişimler olduğunu görüyoruz. Kırgızistan tarafındaki ithalat kısmına baktığınız zaman ülkenin ithalatı 5 kat artmış. Fakat artan ihtilatta Türkiye’nin pastadaki payı düşmüş. Kırgızistan’ın dış alımlarında Türkiye şuanda dördüncü ülke pozisyonundadır. Bu kötü bir durum değildir, fakat daha iyi olabilir. Mıstacoğlu Grubu olarak Kırgızistan’da açmış olduğumuz bir alışveriş merkezi var. Bu alışveriş merkezi iki ülke ticaretinde önemli bir rol üstlendi. Türkiye’deki birçok markanın ülkeye girişini sağladı, LC Waikiki, Koton, Filo gibi birçok Türk markasının ülkeye gelmesinde yardımcı olduk. Bu markalar ilk mağazalarını bizde açtılar ve zamanla ülkenin birçok bölgesinde mağaza açtılar. Onların mağaza açmalarıyla birlikte Türkiye’nin oraya ihraç ettiği tekstil ürünlerinde ciddi bir artış yaşandı. Türk markalarının bilinirliliği de Kırgızistan’da artmış oldu. Türki Cumhuriyetlerinde Avrupa markalarından sonra ikinci sıradaTürk ürünleri gelmektedir. Özellikle Çin ürünlerinin Kırgızistan’da artmasının devlette istemiyor. Bu açıdan Çine bağlılık yerine Türk ürünlerini tercih ediyorlar.

Kırgızistan’da halkın ekonomik gelişimiyle ilgili bilgi verir misiniz?

Gelişmekte olan ülkelerin tümünde gayri resmi gelirleri çok daha fazladır. Türkiye’de kişi başı milli gelirimiz 10 bin dolar olarak belirleniyor, bazen düşüyor bazen yükseliyor. Fakat gelirimizi ortalama tespit edebiliyoruz ve daha fazla gerçekçidir. Bu tür ülkelerde ise insanların gelirlerini tespit etmek daha zordur. Fakat Kırgızistan’ın genel durumuna baktığınızda buradaki potansiyeli tüm gelişmiş ülkeler keşfetmeye başladı. Dolayısıyla yurt dışından bu ülkelere yatırımcılar geliyor. Gelen yatırımcılar resmi ve gayri resmi şekilde ülkeye para girişi yapıyor. Bu açıdan Kırgızistan’da ciddi bir hareketlilik bulunuyor. Biz 5 yıl önce Kırgızistan’a gittiğimizde bir mühendisi 150 Dolar’a çalıştırabiliyorduk fakat bugün 850 Dolar’ın altında mühendis bulamazsınız. Dolayısıyla ülkedeki istihdam artıyor, gelişim başlıyor. Kırgızistan’da giderek gelişiyor. En büyük madeni altın madenidir. Yer altı doğal kaynakları açısından çok güçlü bir ülke, fakat bu kaynaklar şuanda kullanılmıyor. Bu konuda da çalışmaları devam ediyor.

Altın madenlerini çıkarmaya başladılar mı?

Dünyanın en büyük altın madenleri içinde gösterilen bir bölgede Kanadalı firma tarafından maden çıkartılıyor. Altın dışında kömür de var. Fakat çıkartılan maden miktarı potansiyeli göz önüne aldığınızda %10 seviyelerde bile değildir. Çok daha fazla potansiyel var.

Kırgızistan’da hukuki açıdan sorunlar var mı, bu nedenle mi madenler çıkartılamıyor?

Kırgızistan gelişmekte olan her ülkede olduğunu gibi bir takım sorunlar orada da mevcuttur. Fakat Orta Aysa ülkeleri açısından baktığınızda Kırgızistan en demokratik ülkedir. Demokrasi açısından baktığınızda koalisyonla yönetiliyor, tek bir liderin astığım astık diyeceği bir yer değil. Hukuki açısından tabi ki halen mesafe alması gerekiyor. Türkiye’de de ticaret yapıyoruz bazen böyle bir şey nasıl olur dediğimiz sorunlarla karşılaşıyoruz. Bunlarda bizi üzüyor.

Kırgızistan’a para transferinde sorunlar var mı?

Para transferinde hiçbir sorun yok. İstanbul içindeki bir bankaya para gönderir gibi gönderebiliyorsunuz. İstediğiniz bankadan işlem yapabiliyorsunuz.

TİKA bölgede hastane yaptı, nasıl karşılandı?

Genel anlamda tek millet iki devlet anlayışı var. Fakat bu anlayışın dışında ekonomik anlamda, kültürel anlamda daha geri kalıyoruz. Söylemde daha iyiyiz. Kırgız halkı da Türklere genel anlamda sıcak davranıyor. Fakat sorunlar var. Bazı Türkler, Türkiye’de ticarette yapacakları bir şey kalmayınca orada şanslarını denemeye çalışıyorlar. Sermayesiz iş yapıyorlar ve iş yaptıkları insanlara da zarar veriyorlar. Türklerden ev aldık ama yarım kaldı diyorlar. Bizde 6 yıldır ülkede iş yapıyoruz. Kırgızistan’da en büyük yatırım yapan Türk firması biziz ve toplamda en büyük dış yatırım yapan ilk on firma içinde yer alıyoruz. Kendi bünyemizde 500 kişi istihdam ediyoruz. AVM’deki mağazamızda 130 tane mağazamız var ve çalışanlar açısından baktığınızda bini buluyor. Böylelikle yaşam standartlarını da üste çıkartıyoruz. Bölgenin ilk AVM’sini biz yaptık bizden sonra yapanlarda oldu.

Kırgızistan’da konut ihtiyacı ne durumda?

Türkiye’deki gibi birçok yerde konut inşaatı başladı. Herkes bu işlere girmeye başladı. Şehirleri yenileniyor. Yeni yapılanmalar oluyor fakat şehircilik anlayışlarından kesinlikle ödün vermiyorlar. Bu konuda Türkiye’den çok iyiler. Yeşil alanları çok güzel ve caddeleri çok geniş tutuyorlar. Şehirlerine sahip çıkıyor.

Kırgızistan gündeme geldiğinde FETÖ konusu da konuşuluyor. En son Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ziyaretinde FETÖ okullarının devrinin yapılmasını istediler. Bu konuda bir gelişme var mı?

Kırgızistan’daki demokrasi anlayışı bu konuda biraz fazla demokrasiye kaçıyor. FETÖ’ye de özgürlük alanı doğmuş oluyor. 2 yıl önceki eski Cumhurbaşkanı Atambayev, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile iyi bir dostluk oluşturmuştu. Fakat bu biraz hayal kırıklığına neden oldu. Kendisinden bekleneni göstermedi ve beklenilen adımları da atmadı. Fakat yeni gelen Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, bu konuda Cumhurbaşkanımıza çok yakın ve hassas davranıyor. En son bana gelen bilgilere göre Türkiye’nin Kırgızistan’dan isteği isimler 10 kişi ise 8-9 kişisi sınır dışı edildi. Ülkeden atıldı. Bölgenin imamı olarak ifade edilen kişi de şuanda bekliyor.

Kırgızistan’da FETÖ gerek finans konusunda gerekse iş yapan Türklere engel olduğu belirtiliyor. Sizde böyle bir engelle karşılaştınız mı?

Bu durum biraz farklı tabi ki. Bir kişiye sinek soksa bu FETÖ’nün sineği diyor. İşleri ters gitse FETÖ’cüler yaptı diyor ve durumu biraz kullanıyor. Geçen sene eylül ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kırgızistan ziyareti geldi, Türk işadamlarından bir tanesi görüşmek istiyor fakat görüşemiyor. Hemen salonda Cumhurbaşkanım ben FETÖ mağduruyum dedi. Cumhurbaşkanı da yanına aldı nedir konu dedi, ben burada iş yapıyordum beni engellediler, bana 50 milyon dolar kredi gerekiyor, dedi. Cumhurbaşkanı da ben ne yapabilirim dediğinde Ziraat Bankasına talimat verin bana kredi versinler dedi. Adam FETÖ mağduru ama 50 milyon Dolar gibi küçük kredi istiyor. Kırgızistan’da evet bir FETO gerçeği var fakat anlatılanların hepsi ne kadar doğru. FETÖ’nün Kırgızitan’da 22 tane okulu var. Bu okullardan mezun olanların hepsi militan olmuyor. Bunların içinden mutlaka seçilen çocuklar var. Özellikle annesi babası olmayan çocukları seçiyorlar. Çok zeki çocukların devlete girmesi için bir şekilde destek oluyorlar. Dolayısıyla bir FETÖ gerçeği var ama önümüzdeki zaman içinde Kırgız devletinin atacağı adımlarla normalleşmeye girecek. Fakat bende orada iş yapıyorum, bir sorunla karşılaştığımda bende FETÖ’cülar yaptı diyebilirim, ama elinizde bir kanıt veya belge olmadan böyle söylemek doğru değildir.

FETÖ okullarının Türkiye’ye devredilmesi için anlaşma yapılmıştı bu devir gerçekleşti mi?

FETÖ’nün okullarında %25 Kırgız devletinin %75’i FETÖ’ye aittir. Benim bildiğim kadarıyla yönetim halen FETÖ’de. Yani burada devlet ortaklığı var. Kırgız devleti FETÖ’nün bu okulları çok iyi yönettiğini düşündüğü için el koymuyor. Bizim İstanbul’daki Robert Koleji gibi eğitim veriyor. Orada çok iyi eğitim verdiği yönünde bir algı var. Türkiye’nin bu konuda girişimleri var. Bu konuda da adımların atılacağını düşünüyorum. Bu konuda yeni Cumhurbaşkanı çok hassas ve bir vatandaş için Türkiye’yle aramı bozmam diyor.

Oradaki okulları başarılı bulmaları gelecek açısından sorun oluşturmaz mı, oradaki çocuklar yarın Kırgız devletinde yönetici olacaktır?

Bu okullardaki öğrenciler FETÖ vur desin, vuralım öl desin ölelim demiyorlar. Böyle bir mantık yok. Benim tanıdığım insanların çocukları da orada okuyor, neden o okullara gönderiyorlar. Birincisi Türkçe öğrenmelerini istiyorlar, ikincisi de bizim Robert Koleji gibi iyi bir eğitim veriyorlar. Buradan çıkan çocuğu yönlendirmeleri çok kolay değildir.

Kırgızistan’a yaptığınız yatırımlarda Türkiye’den destek gördünüz mü veya beklentiniz var mı?

Biz oraya yatırım yaparken Türkiye’den bir destek görmedik. Bir otel ve AVM projesi yaptık. Maden ve konut projelerimizde var. Türkiye’nin özellikle inşaat sektörü yatırımlarında bir desteği yok.

Madenle ilgili bir çalışmanız var bu konuda bir destek bekliyor musunuz?

Madenle ilgili bu bizim ilk projemiz. Enerji Bakanlığı, yurt dışında maden çalışması yapmak isteyen firmalara örneğin danışmanlık verebilir. Bu firmalara liderlikte yapabilir. Altın veya bakır gibi madenleri olan ülkelerde bürokrasiye çok takılıyorsunuz. Bir otel yaparken hızlı ilerliyorsun fakat iş maden olunca öyle olmuyor.

Türkiye’de madenle ilgili bir yatırım düşünüyor musunuz?

Tabii ki olabilir. Büyük grup firmalara baktığınızda birçok sektörde iş yapıyorlar. Burada önemli olan karşınıza çıkacak fırsatlardır. Bizim de karşımıza bir fırsat çıkarsa bizde değerlendirmiş oluruz. OCAK 2020