Yeni Türk yatırımcılar Mısır’da kırmızı halı ile karşılanacak

DEİK Mısır İş Konseyi ve Diktaş Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Denizer:

Türkiye Mısır ticari ilişkileri açılan yen sayfa ile birlikte ivme kazandı. Karşılıklı adımların atıldığı bir dönemde ticari ilişkilerin boyutlarını değerlendirmek için bir araya geldiğimiz DEİK Mısır İş Konseyi ve Diktaş Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Denizer, gelinen noktayı okuyucularımız için değerlendirdi.

Türkiye Mısır ticari ilişkileri ile ilgili genel bir değerlendirme alabilir miyiz?

Mısır tarihi bağlarımızın olduğu bir ülkedir. Türk malları her zaman Mısır’da takdir görüp, talep edilmesi ise iki ülke ticari ilişkilerinin iyi olmasında önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan hala orada Osmanlı döneminden bu yana devam eden aile bağları, güçlü bir şekilde devam ediyor. Hatta biz on beş yıl önce yatırım için gittiğimizde hala cuma namazlarında Osmanlı döneminden kalan hutbelerin okutulurdu.

Mısır’a yatırım ilgimiz iki binli yılların başında başlıyor. O dönemde gelişen ekonomimiz bizi yeni pazar arayışına itmişti. O dönemde siyasi ilişkilerimizde çok iyi olduğu için Mısır ön plana çıktı. O dönemin Ticaret Bakanı Raşit Muhammet’in de Türk kökenli olması bölgeye yatırımı kolaylaştırdı. Karşılıklı ziyaretler 2007 yılında meyvelerini verdi. Serbest ticaret anlaşmasının da yürürlüğe girdiği bu dönemde ciddi yatırımlar hayata geçirilmeye başladı.

2004 ya da 2005 yılında yürürlüğe giren Mısır’ın ABD ile gerçekleştirdiği QIZ anlaşmasından da faydalanacak olmamız yatırımları hızlandırdı. Anlaşma çerçevesinde buradan gümrüksüz olarak ABD’ye ihracat yapılabiliyor olunması büyük bir avantajdı. Türk firmaları da yatırımlarını yaparak bu avantajdan faydalandı. Birçok sektörde büyük avantajlar sağlayan bu anlaşma, tekstil için daha avantajlı bir ortam sağlayınca tekstil firmalarımız Mısır’da önemli yatırımlara imza attılar. O dönemde başlayan yatırımlar birçok firmaya imkan sağlarken, özellikle otuz civarında önemli firmazın daha aktif bir şekilde yatırım yaptığını gözlemlemekteyiz. 2007 yılından bu yana problemli dönemlere rağmen kendilerini üç dört kat büyütmeyi başardılar. Bugün itibari ile Mısır’ın tekstil ihracatının 1/3’ini Türk firmalarının yaptığını söyleyebiliriz.

Tekstil dışında hangi sektörlerde yarımımız var?   

Beyaz eşya, cam sektörü gibi sektörlerde de yatırımlar var. Yaklaşık iki buçuk milyar dolar civarında bir yatırımımız söz konusu ve bu yatırımlar çerçevesinde yıllık 1,5 milyar dolar ciro elde edilmektedir. Yapılan yatırımlar çerçevesinde Mısır’da 70 bin istihdam sağlıyoruz. Önümüzdeki dönemde de beş yüz milyon dolarlık bir yatırım ön görülüyor.

Yatırımların daha da artacakken, bir dönem yatırımların durduğunu gözlemliyoruz. Bu durumu neye bağlıyorsunuz?

Başta Mısır’ın içerisinde bulunduğu ekonomik durum ve siyasi olarak yaşadığımız gerilim yatırımların temkinli yapılmasına neden oldu. Son dönemde açılan yeni sayfa önümüzdeki dönemde yatırımların da önünü açacaktır.

Gerilimli dönemde yatırımcılara karşı ters bir tutum oldu mu?

Yatırımcılara karşı ters bir tutum ile karşılaşmadık. Yatırımcılar olarak herkes için geçerli olan Mısır’daki ekonomik zorluklar dışında bir sorunla karşılaşmadık. Bu iyi niyetli tutum sayesinde de yatırımlar artarak devam etti.

Açılan yeni sayfa ile karşılıklı ticaretin de geliştiğini gözlemliyoruz.

Sıkıntılara rağmen ticaretimiz belli bir düzeyde devam etti. O dönemde Mısır döviz sıkıntısı yaşadığı için doğal olarak ithalatını kıstı. Bu durumdan bizde etkilendik. Mısır’ın ekonomik sorunlarının yakın dönemde düzeleceği kanaatinde değilim, geçen yıl büyük bir devalüasyon yaparak yola devam ettiler. Bunun etkilerinin kısa dönemde bertaraf edileceğin düşünmüyorum.

İkili ticaretimiz uzun bir dönem beş milyar dolar civarında gerçekleşti. Bu yıl bu rakamın dokuz milyar dolarlara çıktığını görüyoruz. Bu artışın ana nedeni de Mısırdan aldığımız doğalgazdır. Türkiye burada oluşan cazip fiyatları değerlendirerek Mısır’dan doğalgaz alımı gerçekleştiriyor. Bu da Mısır’ın karşılıklı ticarette bir miktar cari fazla vermesini sağladı. Yıllarca biz fazla verirdik. Enerjiyi çıkardığımızda da yine fazla veriyoruz. Ekonomik problemlerini hallettiği oranda Türk malları yoğun ilgi gördüğü için Mısır’a ihracatımızın artarak devam edeceğini düşünüyorum. Mısır’ın yüz milyon nüfusu düşünüldüğünde bizim için ne kadar büyük bir pazar olduğu gerçeğini gözden kaçırmamamız gerekir. 

Bugün on beş milyar dolar hedefi konuşuluyor. Sizin bu konudaki görüşünüzü alabilir miyiz?   

Rahatlıkla bu rakamlara ulaşabileceğimizi düşünüyorum. Hatta yirmi milyar doları uzun vadede yakalayabilme ihtimalimizi yüksek görüyorum. Bu rakamın Mısır’ın diğer Afrika ülkeleri ile yaptığı serbest ticaret anlaşmaları düşünüldüğünde kolaylıkla ulaşılabileceği kanaatindeyim. Mısır’ın Afrika’ya açılan arka kapımız olabilir.

Mısır’ı bir güç olarak kabul etmemiz lazım. Bu doğrultuda geliştireceğimiz ilişkilerde ortaklaşacağımız birçok noktanın olduğunu düşünüyorum. Ortak noktalardan yola çıkarak geliştireceğimiz iyi ilişkilerin bölgede bizi daha güçlü kılacağını düşünüyorum.  

Sıkıntılı dönem olmasaydı yatırımlarımız katlanarak artar mıydı?

Ben yapılan yatırımların olması gereken yerde olduğunu düşünüyorum. Katlanarak değil de bugünkü rakamların biraz daha üzerinde olabileceğini söyleyebiliriz. Perakende de biraz daha büyüyebilirdik. Türk markalarının prestijli bir imajı var, bu değerlendirilebilirdi.

Yatırımlara ciddi destekler var mı?

Yeni yatırımcılarında bu konuda merakını gidermiş olalım. Mısır’da yatırımlara çok ciddi destekler yok. Dolayısıyla oradaki yatırımları kendi gücünüze güvenerek yapmanız gerekiyor. Son döneme kadar Mısır bankalarından kredi kullanma imkanımız da yoktu. Ancak bugüne kadar gösterdiğimiz performans ve ülke ekonomisindeki yerimizden dolayı yavaş yavaş kredi kullanma imkanına kavuştuk.

Yabancı firmalarla ortak yatırım teklifleri var mı?

Avrupalı yatırımcılar o bölgeye hala çekimser bakıyorlar o nedenle bu yönde bir teklif yok. Uzakdoğu yatırımlarının gelebileceği belirtiliyor. Ancak şuana kadar bu yönde bir hareketlilikten bahsedemeyiz. Mısır’da pazarın büyümediğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Biz Türk yatırımcılar olarak kendimize var olan pazarda yer açtık diyebiliriz. Yeni Türk yatırımcılar Mısır’da kırmızı halı ile karşılanacaktır.

DEİK olarak Mısır’daki etkinliğinizden bahseder misiniz?

DEİK Mısır İş Konseyi, oradaki yatırımcıların neredeyse tamamını kapsar bir şekilde faaliyetlerine devam ediyor. Bu doğrultuda da yeni yatırımcıları da bu şemsiyenin altına toplamak istiyoruz. Bu yolla oluşturduğumuz tek seslilik hem bilgi kirliliğini azaltıyor hem de daha güçlü bir şekilde karşı tarafta temsilimiz sağlanıyor.

Hemen çözümünün olmasını istediğiniz konu hakkında bilgi alabilir miyiz?

Vize konusunda beklentilerimiz var, Bu konuda kapıda vize uygulamasına geçileceği hususunda duyumlarımız var. Bu gerçekleşirse ticari ilişkilerin artacağı kanaatindeyiz. THY’nin günde altı sefer yaptığını düşündüğümüzde karşılıklı ilişkilerin geldiği nokta ve geleceği ile ilgili önemli bir aşamada olduğumuz söylenilebilir.MAYIS2023