AB, Medya Sektöründe Dijital Çağa Ayak Uydurmak için Harekete Geçti

COVID-19 salgını, birçok açıdan hayatımızın neredeyse son bir yılını etkiledi ve hâlâ etkilemeye devam ediyor. Bu durumda, haber yayın organları ve görsel-işitsel sektörler vatandaşların bilgilendirilmesi ve hatta hoş vakit geçirmeleri açısından üstün çabalar gösteriyor. Bu dönemde, bir yanda bilgilerin gerçekliğinin doğrulanmasına ve haberlere olan talep artarken, diğer yandan da aylarca süren karantinalarda filmler, diziler ve video oyunları başlıca eğlence kaynakları hâline geldi.

Özgür, farklı ve dinamik bir medya ortamı, açık ve demokratik toplumların güçlendirilmesi ve Avrupa’nın kültürel çeşitliliğinin beslenmesi konularında anahtar rol oynuyor. Avrupa sanatsal ve kültürel anlamda kendisini etkin bir güç olarak görürken, bu gücü korumaya büyük önem veriyor. Kültürel çeşitliliği beslemek için medya, görsel-işitsel sektörleri ve geniş bir yelpazede kültürel sektörlerin hepsini kapsayacak şekilde Avrupa Tek Pazarı’nın potansiyelinden yararlanılması da gözetilen en kritik önceliklerden biri.

Diğer yandan, Avrupa’nın kültürel çeşitliliğine ve demokrasisine bu denli katkı sağlayan medya sektörü, COVID-19 salgınından en fazla etkilenen sektörlerden biri oldu. AB GSYH’sinin %3’ünden daha fazla ciro yapan ve istihdam yaratılması ve ekonomik büyüme açısından AB ekonomisine büyük katkılarda bulunan medya sektörü, diğer birçok sektör gibi COVID-19 salgını sonucunda finansal sorunlar yaşadı. Haber yayıncılarının reklam gelirleri, genelleştirilmiş karantinalar boyunca ve 2020 yılının ikinci çeyreğinde %30 ile %80 arasında azalırken, televizyonlarda bu oran %20’ydi. Bununla birlikte Avrupa’da medya sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’ler ciddi bir şekilde likidite sorunları yaşarken, işsizlik de arttı. İşsizlikten en çok etkilenenler de sosyal güvence kapsamında olmayan ya da serbest çalışan medya profesyonelleri oldu.

Karantina boyunca sinemalar da her ay perde başına 100 bin avro kayıpla, kendilerini daha da büyük bir gelir kaybı içinde buldu. Yeni film, program ve dizi çekimlerinin durdurulması ve sigorta politikalarının bu gibi etkinlikleri kapsamaması kritik sorunlar yarattı. Ancak madalyonun diğer tarafı da vardı: salgın özellikle de dijital teknoloji alanındaki bazı eğilimleri hızla artırdı. Çevrim içi platformlar kendi pazar konumlarını güçlendirerek karantina boyunca yeni hizmetler sunmaya başladı ve yeni izleyici kitleleri edindi. Daha çok görsel-işitsel içeriklere dayalı çevrim içi sosyal medya platformları da bu dönemde indirme rekorları kırdı.

Dijital Çağa Ayak Uydurmak için Üstesinden Gelinmesi Gereken Problemler

Avrupa Komisyonunun 3 Aralık 2020 tarihinde yayımladığı “Dijital Çağda Avrupa Medyası: Kurtarma ve Dönüşümü Desteklemeye İlişkin Eylem Planı”, medya endüstrisinin karşılaştığı bu sorunları ele alarak endüstrinin kurtarılmasını, dönüşümünü ve dirençliliğini hızlandırmayı hedefliyor. Bunu da görsel-işitsel ve haber medyası endüstrilerinin karşı karşıya olduğu yapısal zorlukların üstesinden gelerek gerçekleştirmeyi amaçlıyor.

Haber medyası sektörüne bakılacak olduğunda, geleneksel medya, reklam gelirlerinin çoğunun küresel çevrim içi platformlara gitmesi nedeniyle çevrim içi pazara uyum sağlama konusunda sorunlar yaşamakta.  COVID-19 salgınının yarattığı ekonomik belirsizlik ortamında reklamcıların toplam reklam harcamalarını da azaltmasıyla, sektörün sürdürülebilirliği ve vatandaşların çok sesli ve bağımsız bilgi kaynaklarına erişiminin etkilenmesi gibi konularda karşı karşıya kalınan zorluklar arttı.

Diğer yandan, görsel-işitsel sektörde en büyük zorluk, piyasaların ayrışmasından kaynaklanıyor. Birkaç istisna haricinde Avrupa’nın görsel-işitsel şirketleri çoğunlukla ulusal izleyici kitlelerine hitap ediyor. Öyle ki, AB içinde Avrupa filmleri ortalama üç ülkeye ihraç edilirken, ABD filmleri on ülkeye ihraç ediliyor. ABD filmleri ayrıca AB’deki gişe hâsılatının %66’sını oluşturuyor. Bunun yanında, Avrupalı gruplar dünyanın en büyük 50 görsel-işitsel gruplarının oluşturduğu gelirlerin %11’ini temsil ederken, ABD’li gruplar %70’ini oluşturuyor. Bu durum, AB’nin medya sektörünün başlıca rakiplerinin oldukça gerisinde kaldığını gösteriyor.

Eylem Planı Kapsamında Atılacak Adımlar

COVID-19 salgınından etkilenen medya sektörüne yönelik ortaya atılan Eylem Planı, medya sektörünün finansmana erişiminin kolaylaştırılması ve genişletilmesiyle toparlanmasına yardımcı olmak; sektörün gelecek dirençliliğini sağlarken dijital ve yeşil dönüşümleri benimsemesi için yatırımları harekete geçirmek ve Avrupa’da vatandaşları ve şirketleri güçlendirmek amacıyla üç faaliyet alanında 10 somut eylem üzerinde yoğunlaşıyor.

Kurtarma

Kurtarma ve Dirençlilik Tesisi kapsamında, her Ulusal Kurtarma ve Dirençlilik Planı dijital için en az %20 oranında gelir tahsis edecek. Dijital medya gibi dijital içeriğin üretimini ve dağıtımını artırmaya yönelik tedbirler bu hedefe katkı sağlayacak. Bu başlık altındaki diğer hedefler şunlar olacak:

1. Kendileriyle ilgili AB finansman fırsatlarını bulmaları için özel bir araç aracılığıyla medya şirketlerinin AB desteğine erişimlerini kolaylaştırmak. Bunun 2021-2027 Çok Yıllı Mali Çerçeve bağlamında ve aynı zamanda ulusal kurtarma ve dayanıklılık planları bağlamında ilgili AB desteğine nasıl başvurulacağına dair rehberlik sağlayacağı öngörülüyor.

2. Yedi yıllık bir dönemde 400 milyon avroluk yatırımlardan yararlanmayı hedefleyen yeni bir girişim olan MEDIA INVEST ile görsel-işitsel sektörde yatırımı artırmak.

3. “NEWS” adlı yeni bir girişim doğrultusunda haber medyası sektörünü desteklemek ve eylem paketi oluşturmak. Bu kapsamda özellikle yerel medyanın desteklenmesi amaçlanıyor.

Dönüşüm

AB, aşağıdaki eylemler eşliğinde sektörün yeşil ve dijital dönüşümünü desteklemeyi amaçlıyor:

4.  Veri paylaşımını ve yenilik için Avrupa medya veri alanlarını teşvik etmek.

5.  AB medyasının sürükleyici teknolojilerden yararlanmasına yardımcı olmak için bir Avrupa Sanal ve Artırılmış Gerçeklik endüstriyel koalisyonunu teşvik etmek ve yeni hikâye anlatma ve etkileşim yöntemleri için projeler üzerinde bir Sanal Gerçeklik Medya Laboratuvarı başlatmak.

6.  Sektörün 2050 yılına kadar iklim nötr hâle gelmesi için görüşmeleri ve eylemleri kolaylaştırmak.

İmkân Sağlamak ve Güçlendirmek

Eylem Planı’nda imkân sağlamak ve güçlendirmek üzere AB’de vatandaşlara ve şirketlere odaklanılarak şu adımların atılması planlanıyor:

7. AB genelinde görsel-işitsel içeriğe erişimi ve bu içeriğin kullanılabilirliğini iyileştirmek, endüstrinin geniş içerik çeşitliliğinden yararlanmasını sağlamak için yeni kitlelere ve tüketicilere ulaşmasına yardımcı olmak amacıyla görsel-işitsel endüstri ile diyalog başlatmak;

8.  Kamera önünde ve arkasında çeşitliliği teşvik ederek, medya girişimlerini izleyerek ve destekleyerek Avrupa’nın medya yeteneklerini geliştirmek;

9. Medya okuryazarlığını güçlendirerek ve bağımsız alternatif haber kümelenmesinin oluşturulmasını destekleyerek vatandaşları güçlendirmek;

10. AB medya pazarının düzgün işlemesini sağlamak için Avrupa Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Düzenleyicileri Grubu (European Regulators Group for Audiovisual Media Services – ERGA) içindeki düzenleyiciler arasındaki iş birliğini güçlendirmek.

Bu medya ve görsel-işitsel eylem planı, gazetecileri korumaya yoğunlaşan ve Avrupa’da medya özgürlüğünü ve çok sesliliği güçlendirmeyi amaçlayan Demokrasi Eylem Planı ile birlikte hayata geçirilecek. Bu eylem planı ayrıca Komisyonun yakında yayımlayacağı Dijital Hizmetler Yasası ve Dijital Piyasalar Yasası ile de tamamen uyum sağlıyor. Bu yasalar, AB içindeki dijital hizmetler üzerinde uygulanabilen hukuki çerçevenin modernize edilmesini amaçlıyor. Medya sektörü için zaman kısıtlı olduğundan dolayı eylem planında yer alan eylemlerin birçoğunun 2021 yılının ilk aylarında yürürlüğe girmesi bekleniyor. Bu eylemlerin en iyi şekilde nasıl yürütüleceğine dair en kısa zamanda paydaşlarla görüşmeler başlatılacak. OCAK2021