Devletin yatırımcıların önünü açacak kararlar almasını çok olumlu buluyoruz

Ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayan leasing sektörü, son yıllarda yakaladığı büyüme oranları ile yüzleri güldürüyor. Son dönemde yaşanan olumsuz havaya rağmen ülke ekonomisinin toparlanma seyri içerisinde olduğunu ifade eden İş Leasing Genel Müdürü Hasan K. Bolat, hükümetin aldığı kararlarla yatırımların artacağını belirtiyor.

15 Temmuz kalkışması yatırımcılarımızı nasıl etkiledi?

Leasıng sektörü doğrudan yatırımcılarla ilgili bir sektördür. Makine, ekipman veya gayrimenkul satın alınmasında yatırımcı adına leasıng sektörü satın alarak firmanın kullanımına bırakmasıdır. Bu süreç içinde de kira bedeli karşılığında borcunun bitmesiyle birlikte de firmaya devir edilir. Bizim sektörümüz ülkenin milli hâsılasının büyümesiyle çok ilişkili bir sektördür. Yatırımların büyümesi veya artması ülkemizin milli hâsılasının artmasını sağlar, bu durum da ülke gelirimizin artmasını sağlar. Bir ülkede yatırımların artması da ülkedeki güven ortamının artmasına paralel bir durumdur. Yatırımcılarımız önünü görebiliyorsa, orta veya uzun vadede yatırım yapma kararı alır. Eğer geleceğini göremez ise de yatırım kararlarını durdurabiliyor. Ülkemiz son aylarda yaşanan gelişmelerde yapılmak istenen yatırımların durmasına neden olmuştur. Son olarak darbe girişimiyle karşılaştık, ondan önce hükümet değişikliği oldu, uçak düşme olayı yaşandı. Bu durumlarda yatırımcıları etkileyen unsurlar olması nedeniyle son iki aydır yatırımcılarımızın beklemede olduğunu gözlemliyoruz. Yatırımcı yarınını görmek istiyor. Bu durum da yatırımcıların bize olan taleplerini bir miktar azalmasına neden oldu.

Hükümet bu konunun üzerinde duruyor. Yatırımlarınıza devam edin denildi. Cumhurbaşkanı savunma sanayine yatırım yapın denildi.

Özellikle savunma sanayine uzun zamandır hükümet destek veriyor. Hem özel sektör tarafından hem de kamu firmaları tarafından yatırım yapılıyor. Hükümet yatırımcılar konusunda kararlı bir şekilde davranıyor. Yatırım yapıldığı sürece sanayi yatırımı artacaktır. Bu da milli gelirimizi ve kişi başına düşen gelirimizi arttıracaktır. Yatırım ortamının iyileştirilmesi konusunda devletin kararlı duruşu önemlidir. Fakat yatırımcılarımızın da yaşadığı sıkıntılar var. Örneğin enerji projelerini yaparken halen firmaların büyük sorunlar yaşadığını söyleyebiliriz. Çünkü birçok bürokratik engeller bulunuyor, birçok yerden izin alınması gerekiyor. Bunları yavaş yavaş hükümet düzeltmek istiyor. Son olarak devlet demir yollarının özelleşmesiyle ilgili bir kanun tasarısı çıktı. Bu çok olumlu bir gelişmedir. Bu karar bu alandaki yatırımları arttıracaktır. Devletin kararlı bir şekilde yatırımcıların önünü açacak kararlar almasını çok olumlu buluyoruz. Bu gelişmeler önümüzdeki süreçte herkese olumlu yansıyacaktır. Bunların dışında da yurt dışından ülkemize yatırım gelmesi için veya bizim yatırımcılarımızın daha rahat yatırım yapabilmesi için hukuki alt yapının da tamamlanması gerekmektedir. Hukuk alanında sistemin çok iyi çalışması ve güven vermesi gerekmektedir.

Hukuksal alanda eksikliklerimiz nelerdir?

Uluslar arası hukuku tanıyoruz, fakat iç hukukta halen eksikliklerimiz var. Özellikle iflas erteleme davalarında yaşanan sorunları gördüğümüz zaman hukukun tam olarak işletilmediğini görüyoruz. Firmalar bu durumu kötüye kullanmak istiyor. Kanun yapıcı da var olan bu sorunu gördüğü için düzeltmeye çalışıyor.

Bugün yaşadığımız tüm olumsuzluklara rağmen hükümetin yatırımcılarla ilgili kararlılığı önemli bir mesaj veriyor mu?

Hükümet yatırımcının yanında yer alıyor. Bu çok önemli bir konudur. Hükümet hem yatırımcıların yanında yer alıyor, hem de belirli düzenlemeleri yapıyor. Bugün atılan adımların etkilerini yarın görmüş olacağız.

Leasıng sektörü açısından 2016 yılını değerlendirir misiniz?

2015 yılı son rakamlarımıza baktığımızda sektörün %5 oranında büyüdüğünü görüyoruz. Bizim öngörümüz 2016 yılı da 2015 yılına paralel bir yıl olmuş olacaktır. 6.4 milyar dolarlık bir işlem hacmimiz oluştu, şuanda ilk alta ayda 3.11 milyar dolarlık bir işlem hacmini yakalayabildik. Yıl sonuna kadar da 6.4 milyar doları yakalayabiliriz.

Sektör açısından bakacak olursak %5’lik büyüme yeterli bir rakam mıdır?

Sektör olarak daha fazla bir büyüme bekliyoruz. Fakat sektörün büyümesi için ülke ekonomisinin de büyümesi gerekmektedir. Eskiden ülke ekonomisi %5 büyüdüğü zaman sektörde %20 civarlarında bir büyüklüğe ulaşabiliyordu. Bugünkü ortamda sektörün %5 büyüme yakalaması da olumlu bir gelişmedir. En azından küçülmeyerek devam ediyoruz. Çünkü bunu başaramayan ülkelerde var.

Suriye, Irak ve Rusya gibi önemli pazarlarımızı kaybettiğimizi görüyoruz. Bu durum sektöre nasıl yansıyor?

Ben bu pazarlarda yaşanan sorunların giderileceğini düşünüyorum. Rusya’da yaşanan sorunlar tekstil sektörümüzü ciddi oranda etkiliyor. Turizm sektörünü etkiliyor. Her yıl otellerimiz ekipmanlarının birçoğunu yenilerken, bu yıl yenileme işlemlerini yapmadığını görmekteyiz. Otellerdeki TV’leri, yatakları, birçok ürünü leasıng aracılığı ile yenileyen otellerimiz mevcuttu. Bu yıl gelirlerinin düşeceğini ön görüde bulunarak yenileme yatırımlarını yapmadılar. Tekstil sektörü sürekli yeni makine alırlardı, orada bir durgunluk oldu. Fakat bugün Rusya ile ilişkilerimizi düzeltme aşamasındayız, Suriye’de bir çözüm olması bekleniliyor. Irak ve İran ilişkiler daha fazla gelişecek ve ilerleyen dönemde Türkiye için olumlu bir tablonun ortaya çıkacağı kanaatindeyim. Bu ülkelerde bizim yatırımlarımız var. İş Bankası olarak Irak’ta şubelerimiz mevcuttur. Son olaylar olmasaydı Suriye’de de şube açıyorduk. Ama yinede burada yaşanan sorunların çözüleceğine inanıyorum ve yine bu ülkelerin yineden inşasında yine Türkiye ön planda olacaktır.

Tekstil, inşaat ve turizm sektörlerinin sıkıntı yaşadığını belirttiniz. Bu noktada leasıng sektörü olarak sizler hangi alanlara yöneldiniz?

İş Leasıng açısından bakacak olursak sektörün %25’ini inşaat sektörünün iş makineleri geliyor. Arkasından gayrimenkul sektörü %23 civarında pay alıyor. Daha sonrasında da enerji sektörü gelir. İş makineleri açısından bakacak olursak orada bir eksilme görmüyoruz, aksine büyüme de gerçekleştirebiliyoruz. Çünkü ülkemizde alt yapı çalışmaları devam ediyor. Köprüler, yollar, metro çalışmaları veya doğalgaz alt yapı çalışmaları hızla devam ediyor. Bu yatırımlar devam ettiği için iş makinelerinde bir sorun görünmüyor. Gayrimenkul sektöründe bir yavaşlama görülüyor. Enerji sektörünün durgunlaşması nedeniyle o sektördeki yatırımlar durgunlaştı.

Sat geri kiralama sistemi leasıng sektörüne bir hareketlilik getirdi mi?

Üç yıldır uygulanan bir sistemdir. Bir takım vergi avantajları sağlıyor. Burada işletmelerin zamanında yatırım yaparak aldıkları gayrimenkulü tekrar likitideye çevirmeye yarayan bir sistemdir. Burada kurumlar vergisi, KDV muafiyeti bulunuyor. Yine bu sistem firmaların gayrimenkullerini yeniden değerlendirme yapma açısından da bir avantaj sağlıyor bu sistem. 2014 yılında bu sistem çok iyi işledi, 2015 yılında ise bir miktar düşüş gösterdi, 2016 yılı da geçmiş yılla paralel bir eğilim içinde ilerliyor.

Son dönemde firmalar leasıng aracılığı ile makine alıp ikinci el fiyatına sattığı ve firmasını batık gösterdiği belirtiliyor. Bu durum sektörü etkileyen düzeyde mi?

Bu sahtekârlığı önleyecek bir sistem oluştu. Sözleşme tescil sistemi adı altında bir sistem oluşturduk. Finansal Kurumlar Birliği nezdinde bir sistem oluşturduk. Bugün leasıng sektörü tarafından alınan her makine buraya tescil ediliyor. Bu durum çok karşılaşılan bir durum değildir. Firmalar ödemeleri yapamadıklarında genellikle bizlere bildiriyorlar ve biz ikinci el satışını yaparak firmanın borcundan siliyoruz.

Sektörde tanıtım gezileri yapılıyor, bu konuda yaptığınız çalışmalar nelerdir?

İş Leasıng olarak biz organize sanayi siteleri yönetimleriyle birlikte toplantılarda bulunduk. Özellikle sat geri kirala konusunda firmalara bilgi verdik. Müşteri ziyaretlerimizi düzenli olarak yapıyoruz. Bu yönde çalışmalarımız sürekli devam ediyor. Türkiye’de leasıng sektörünü yatırımcıya iyi anlatmamız gerekiyor, çünkü bu sektör yatırımcıyı koruyan bir sektördür.

İş leasıng olarak uzun vadeli hedefleriniz nelerdir? Şuanda net alacaklar açısından sektörde 4. sırada bulunuyoruz. Uzun vadeli hedefimiz hem sektörün büyümesini sağlamak hem de İş Leasıng olarak sektörden en büyük payı almaktır.