Kardeş Ülke Özbekistan’ın Bağımsızlık Günü Bir Eylül
Bundan tam 29 yıl önce 31 Ağustos 1991 tarihinde Özbekistan Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti. İlgili kararnameyle her yılın 1 Eylül tarihi ülkede Bağımsızlık Günü olarak kutlanmaktadır. 2 Mart 1992’de Özbekistan Birleşmiş Milletlere kabul edildi. 1 Temmuz 1994’te Özbekistan’ın milli parası “som” tedavüle girdi. Başkanlık sisteminin uygulandığı Özbekistan’da başkan geniş yetkilerle donatıldı. Ülkede yaşayan 130’dan fazla milletten oluşan insanların eğitimlerini, inanç ve geleneklerini yerine getirmeleri için şartlar sağlandı. Vilayet, ilce ve şehirlerde hâkimlik (valilik) makamı ihdas edildi.
Ülkede dış ticaret gelişmekte ve yabancı sermaye girişi sürmektedir. Özellikle 2016 Aralık ayında Şevket Mirziyoyev’in iktidara gelmesiyle Özbekistan’da her alanda kökten kalkınma politikaları uygulanmaya başlamıştır. Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, “Halklar hükûmetlere değil, hükûmetler halka hizmet eder.” İfadesiyle bir yandan yeniden uyanışı belirtirken, diğer yandan Özbekistan kendi halkıyla sesli, coşkulu ve samimi sohbet etmeye başladığını beyan etmiştir. Mirziyoyev, göreve gelir gelmez 2021 hedeflerini belirlemiştir:
1) Devlet sisteminin ve kamu yapılanmasının iyileştirilmesi,
2) Hukukun üstünlüğünün sağlanması ve yargı sisteminin ileri derecede yeniden şekillendirilmesi,
3) İktisadi kalkınma ve liberalleşmeye öncelik verilmesi,
4) Sosyal alanın geliştirilmesine öncelik verilmesi,
5) Güvenlik, milletler arası uyum ve dini hoşgörü ile dengeli, karşılıklı çıkara dayalı ve yapıcı dış politika sahalarına öncelik verilmesi.
7 Şubat 2017 tarihinde imzaladığı Kalkınma Stratejisi Kararnamesi ile bu hedefler bir strateji belgesi haline getirilmiştir. Özbekistan, bir taraftan kendi ülkesinde her alanda gelişme ve kalkınma hamleleri başlatırken, diğer taraftan başta Orta Asya olmak üzere Türkiye’ye, Avrupa’ya, Amerika’ya ve bütün dünyaya açılmış bulunuyor.
Öyle ki uluslararası çapta saygın olan yayın organı The Economist, 2019’un en çok gelişme kaydeden ülkesi olarak Özbekistan’ı belirledi. 2017 yılında da Dünya Bankası’nın “Küresel Ekonomik Tahminler” (Global Economic Estimations) raporunda Özbekistan yıllık yüzde 7,8 büyüme oranı ile dünyanın en hızlı büyüyen 5 ekonomisinden biri olarak açıklanmıştı. Bu acıdan son dönemdeki gelişmelerin en önemlisi, Özbekistan’ın potansiyel gücü ile bölge siyasetinde etkisini artırması, Türk Konseyi’ne tam yetkili üye olarak katılması ve uluslararası ölçekteki kuruluşlarda “ben de varım” demesidir.
Nitekim Özbekistan’ın komşu cumhuriyetlerle sorunlarını çözmesi ve işbirliğini arttırması, “Yeni Özbekistan’ın” öncelikli hedefleri arasında yer alıyor. Yine bu bağlamda Özbekistan’ın TÜRKSOY üyeliğinin devam etmesi, Özbekistan’ın tarihî şehirlerinden biri olan Hive’nin 2020’de Türk Dünyası Kültür başkenti, Buhara’nın da İslam Dünyası Kültür başkenti seçilmesi de çok önemli gelişmeler.
19 Şubat 2020’de Ankara’da Özbekistan-Türkiye Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin ilk toplantısı başarıyla gerçekleştirilmiştir. Toplantı sırasında baş başa ve heyetler arası görüşmeler yapan Cumhurbaşkanları, küresel ve bölgesel gelişmeleri ele almış, ikili işbirliğini geliştirmenin yollarını incelemişlerdir. Özbekistan ile Türkiye, Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi örgütlerde birbirlerini desteklediklerini, bölgede ve genel olarak dünyada barış ve istikrardan yana olduklarını bir kez daha teyit ettiler. İki lider, bu tutum ve gelişmekte olan işbirliğinin tüm Türk dünyasını kapsayacak şekilde sürdürülmesinin gereğini de savunuyorlar.
Özbekistan Cumhurbaşkanı’nın söz konusu Türkiye ziyareti Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nin açılışına denk getirilmiş ve açılışa Özbek liderin katılması da çok manidar olmuştur. Mirziyoyev’in Millet Kütüphanesi’ne hediye ettiği 350’den fazla eser ise bu alandaki işbirliğinin ilk adımını oluşturmaktadır. Gerek önceki ziyaretlerde gerekse de son görüşme sırasında alınan kararlardan biri de eğitim ve bilim alanlarında münasebetlerin arttırılmasıdır.
Özbekistan ve Türkiye arasında ikili temaslar pandemiye rağmen yüksek düzeyde devam etmektedir. 26-28 Temmuz 2020’de Türkiye’de çalışma ziyaretiyle bulunan Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Yatırımlar ve Dış Ticaret Bakanı Sardor Umurzakov çok önemli ve verimli görüşmeler gerçekleştirmiştir. Özellikle Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’la baş başa ve heyetler arası düzenlenen yapıcı görüşmelerde ikili ticari ve ekonomik ilişkiler, 5’inci Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantısında mutabık kalınan 61 eylem, COVID-19 salgınıyla mücadeledeki işbirliği konuları ele alınmıştır. Her iki taraf yılı pozitif büyüme performansı ile kapatma konusundaki arzularını dile getirmiş ve bu yönde yoğun çalışacaklarını teyit etmişlerdir.Bu vesileyle kardeş ülke Özbekistan’ın Bağımsızlık Günü’nün 29. Yıl dönümünü kutlar, Özbek ve Türk halklarının arasındaki kardeşlik ve dostluğunun ebedi olmasını temenni ederiz! EYLÜL 2020