Varlıkların hareket etmesi için çoklu imza sistemleri kullanıyoruz

Krito para olumlu ya da olumsuz yanlarıyla gündemimizdeki yerini koruyor. Gündemdeki konuları değerlendirmek için görüşlerini aldığımız Bitexen Kıdemli Araştırma Uzmanı Agah Selim Sesli, sorularımızı yanıtladı.

Kripto para sektöründe bazı firmalar hesapları boşaltarak Türkiye’den kaçtılar. Sektörde bu tip sorunlara nasıl çözüm bulabiliriz?

Kripto para platformlarında şirketini kapatıp gidebilmesi her zaman olabilecek bir durumdur. Buradaki ana unsur varlıkların şirketler tarafından saklanmasından kaynaklanıyor. Borsa da Takasbank var ve devlet ile bankalar burada merkezi kayıt sistemi var. Kripto para platformlarında ise bizler borsayız ve diğer borsalardaki fiyat hareketliliğini yakalayarak işlediği bir sistem var. Buradaki sistemde varlıklar bizde olduğu için kötü niyetli yöneticiler tarafından her zaman suiistimal edilebilir. Varlıkların hareket etmesi için çoklu imza sistemleri kullanıyoruz. Çoklu imza bize şunu sağlıyor. Borsamızda 10 tane Bitcoin var ve biz bunları başka bir yere göndermek istiyoruz. Sistem bize şunu sağlıyor bu 10 tane bitcoin’i kaç kişinin onayıyla göndermek istiyorsunuz. Biz dersek ki üç kişi dört kişi, o zaman şirketinizde bu dört kişinin imzası olmadan işlem yapamıyorsunuz. Bu da ekstra güvenlik sağlıyor. Yani arada bir kişi kötü niyetli olduğunda bu işlemleri yapamıyorsunuz. Büyük firmaların hepsi böyle yöntemlerle çalışıyor. Bu da çok güvenli bir sistemi beraberinde getiriyor.

Fakat buradaki dört kişi aynı firmanın yöneticileri değil mi? Güven unsuru nasıl oluşuyor?

Doğru hepsi aynı firmanın yöneticileridir. Fakat beş kişinin aynı anda kaçması çok zor bir iştir. Bu sayıyı 10 kişiye de çıkartabilirsiniz. Yetkinin bir kişide olmasından daha güvenlidir. Çoklu imza bu açıdan avantaj sağlıyor. Varlıkların yurt dışına her zaman çıkması muhtemel, ama çoklu imza ile bu işleri daha zor hale getiriyoruz.

Daha güvenli bir hale gelmesi için devlet bu işin neresinde olabilir. Örneğin SPK denetimi veya BDDK üzerinden bu işlemler yapılabilir mi?

Bunun yapılabilmesi için kanuni düzenlenmeler gerekiyor. Son çıkan kara paranın önlenmesi ve terörün finansmanının önlenmesi kapsamında yayınlanan yönetmelikte kripto paradan bahsedildi. Kara paranın önüne geçmek için kripto para da tanımlandı. Ancak kripto para hizmet sağlayıcılarından bahsedilirken, kripto paranın ne olduğu tanımlanmadı. Bir şekilde Takasbank, SPK veya BDDK aracılığıyla kripto parayla ilgili bir karar alınırsa devlet kendi bitcoinlerini alır ve sistemi bu yönde çevirebilir. Ancak böyle bir işlemi yapabilmesi için dijital alt yapı, kanuni alt yapı ve sektör bilgisi gerekiyor. Biz 7-24 saat çalışıyoruz. Devletin de bu şekilde çalışması gerekiyor. Bizim kullanıcı yoğunluklarımız geleneksel borsadan çok daha fazlasına çıkabiliyor.

Burada sektörün de çözüm üretmesi gerekiyor. Örneğin foreks sektöründe sektör çözüm bulamadı ve devlet kaldıraç oranlarını bire bir yaparak işlemleri sıfır noktasına getirdi.

Bu sektör hızla gelişen bir sektördür. Artık alışverişe aracı oluyor, mirasa konu oluyor, ABD bu konuda çalışmalar yapıyor. Bugün devlet 09-17.00 saatlerinde işlem yapabilirsiniz derse sektör biter. Sektörün bitmesi yeni doğan bir sektörü yok etmemize neden olur. Bugün Malta gibi ülkeler çok iyi adımlar atıyor. Bu ülkelerde sistem alt yapısı hazır olunca firmalarda o ülkeleri tercih ederek gelirlerini o ülkede tutuyorlar. Biz eğer alım satımı yok edersek iyice sektörü bitirmiş olacağız. Yakın bir zamanda Merkez Bankası, kripto paranın ödeme aracı olamayacağına karar verdi. Oysaki bu piyasada her şey kayıt altına alınır. Bu sistem dünyanın başka yerlerinde kullanılıyor. Biz bu yöntemle sektöre ket vurduk. Eğer bu sektörün önünü açarsak ülke olarak ciddi bir gelir elde edebiliriz.

Gelir elde etme hususunda devlet bu sektörden vergi geliri elde edebiliyor mu?

Şuanda vergi geliri yok. Hiçbir kanuna da uygun olmadığı için vergi geliri oluşmuyor. Vergi unsur kanunlarında emtia gelirinden kar elde edilmesi gerekiyor. Kripto varlıkta emtia olmadığı için açıkta durmaktayız. Dünyanın bazı ülkelerinde %10 vergi geliri isteniliyor. Bu da çok cazip bir konudur. Vergiler burada makul tutulursa Türkiye’ye yeni yatırımcılar da gelecektir.

Sektörde olan oyuncular bir araya gelerek yaşanan bu sorunları nasıl giderebilecekleri hususunda bir çalışma yapılıyor mu?

Aslında bir araya gelemiyoruz. Birçok şirket kendisi hareket ediyor. Ama bir platform var ve orada görüşmeler yapılıyor. Fakat orada da dünyada yapılan teknolojilik gelişmelerden bahsediyoruz. Bunun haricinde şirketlerin bir araya geldiği platform yok. Bu konuda bir ihtiyaç var. Bir araya gelerek farklı sorunları birbirimize ileteceğimiz bir platform olabilir.

Kripto para konusunda tüketicilerinde şikâyetlerini bildirecekleri bir yer var mı? Örneğin bitcoin aldım ama istediğim zaman bozamadım bu durumda ne yapılabiliyor?

Bu kişiler mahkemeye gidebiliyor. Ama net bir kanunla tanımlanmadığı için sorun oluyor. Örneğin SPK’ya başvurular yapılabilir. Ama bunun için de düzenleme gerekiyor. Türkiye’deki platformlarda da dünyada çok az şikayet aldığımız bir piyasadır. Çok hızlı işlemler yapabiliyoruz. Sadece biranda yığılmalar olduğunda sorun olabiliyor, bu da her zaman gecikme olabileceğini aktarıyoruz.

Buradaki platformlarda sadece firmalara kendinizi teslim ediyorsunuz. Bu durumda firmaların güvenli olup olmadığı önemlidir. Tüketiciler firmaların güvenli olduğuna nasıl kanaat getirecekler.

Burada bazı özelliklere bakılabilir. Firmaların kaç tane çalışanı olduğu, gerçekten ofisi var mı yok mu, ödenmiş sermayesi nedir, yönetim kurulunda kimler var onlara bakılması gerekiyor. Bizdeki yöneticilerin hepsi finans kökenlidir ve ödenmiş sermayemiz 25 milyon TL’dir. Böyle kriterleri ön planda tutabilirler. Bu derece iyi hizmet veren sayılı firma var sektörde. Türkiye’de bu sorun değildir fakat yurt dışı firmalarında işlem yapmak isteyip dolandırılanlar çok oldu.

Devlet bu konuda sermaye zorunluluğu getirmek istiyor. Bu bir çözüm olabilir mi?

Çözüm olarak sunulabilir, fakat buradaki varlıkları koruyacak şey sermaye değildir. Bizde 10 bitcoin var tanesi 1 TL iken tutar farklı, bitcoin 60 TL ise tutar farklı olacaktır. Çok değişken bir piyasadan bahsediyoruz. Bu noktada sermaye bu artışları karşılamayabilir. Burada güvenliği arttırmak gerekiyor.  Yeni girişimciler veya yazılımcılar var ve sıfır sermaye ile şirket kurup bu şirketleri büyütebilirler. Sermeye zorunluluğu bu insanları engelleyebilir.

Türk halkının sektöre ilgisi nasıl?

Çok yoğun bir ilgi var. Bizi bile insanlar sokakta tanıyor. İnsanlar her yerde bu piyasayı konuşuyor. Bizim şuanda 1 milyondan fazla işlem yapan müşterilerimiz var. Piyasada düşüş olsa da insanlar ilgi göstermeye devam ediyor. Yüksek riskli işlemleri yapmak isteyen kişilerin aradığı bir piyasadan bahsediyoruz. Aynı bu forekste olduğu gibi kaldıraçlı durumla biraz benziyor.

Kayıp kazanç oranına baktığınızda durum birbirine benziyor mu? Forex işlemlerinde en son kayıp %85, kazanç %15’idi. Sizde durum nedir?

Bu sektörde öyle bir oran yok. Bu konuda bir çalışma yapılmadı. Fakat şunu söyleyebilir, kripto paralar yıllık getiri anlamında hiçbir zaman kaybettirmeyen bir piyasadır. Aslında tarihsel grafiğe baktığınızda hiçbir zaman kaybettirmedi. Kısa zamanlı işlem yaptığınızda kaybedebilirsiniz.

Türkiye’deki piyasanın toplam büyüklüğü nedir? Sektörün tam olarak ne kadar büyük olduğunu bilmiyoruz. Ama tahmini olarak 2-3 milyar Dolar’a ulaşmıştır. Bitexen olarak da biz ilk üç firma arasında yer alıyoruz. TEMMUZ 2021