Defy Appliances Genel Müdürü Mustafa Soylu: Afrika için Afrika’da tasarlayıp üretiyoruz

Artan Türkiye – Güney Afrika Cumhuriyeti ticari ilişkilerine paralel olarak ülkeye Türk şirketlerinin yatırımlarının arttığı gözlemleniyor. Güney Afrika’daki en büyük yatırımlarından birini iseDefy Appliances şirketini satın alarak Arçelik gerçekleştirdi. 2011 yılında yapılan satın alma sonrası 100 milyon Euro üzerinde yatırım yapan Arçelik, pazarda beyaz eşya sektörünün lideri konumunda bulunuyor. İki ülke ticari ilişkileri ile ilgili görüşlerini almak için bir araya geldiğimiz Defy Appliances Genel Müdürü Mustafa Soylu, sorularımızı yanıtladı.

Türkiye Afrika zirvesinde 75 milyar dolarlık bir ticaret hacmi hedefi oluşturuldu. Türkiye Afrika kıtası açısından bakacak olursak böyle bir potansiyel var mı?

Afrika kıtasının Türkiye’nin dış politikasındaki öneminin giderek arttığını çok rahatlıkla gözlemliyoruz. Bu durum iki ülke arasındaki ticarete de olumlu yansıyor 2021 yılı ticaret verilerine baktığımızda Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ticaret hacminin 34.5 milyar dolara ulaştığını görüyoruz.15-20 yıl önceki rakamlarla bugünkü rakamlar kıyaslandığında çok büyük bir artış olduğu anlaşılıyor. Dolayısıyla 75 milyar dolarlık hedefi ben gayet olumlu görüyorum. Bu rakamlara ulaşabileceğimize inanıyorum.

Güney Afrika Cumhuriyeti özeline bakacak olursak ülkedeki potansiyeli aktarır mısınız?

Güney Afrika Cumhuriyeti Nijerya ve Mısır’dan sonra Afrika kıtasının üçüncü büyük ekonomi konumunda. Sahra Altı Afrika ülkeleri açısından baktığınız zaman da Güney Afrika Cumhuriyeti en gelişmiş ve ekonomisini en fazla çeşitlendirmiş ülkedir. Doğal kaynakları çok zengin olan Güney Afrika; krom, altın, platin, kömür gibi madenlerin üretiminde dünyada en üst sıralarda yer alıyor.  Otomotivin başı çektiği Güney Afrika, turizm alanında da cazibe merkezi olarak öne çıkıyor.

2021 yılı Türkiye -Güney Afrika Cumhuriyeti ticaret hacmi 2 milyar dolar seviyesindedir. 2022 yılına bakacak olursak ilk sekiz ayda 2.3 milyar dolara ulaştığını görüyoruz. 2022 yılı sonunda rekor bir hacim yakalanacağını tahmin ediyoruz, buradaki hacim artışının da yeni ticari iş birlikleri geliştirilmesi ve yatırımlar için iştahı artıracaktır.

Türkiye Güney Afrika Cumhuriyeti ticaretindeki artış geçici rakamlardan mı oluşuyor, yoksa bu rakamlar artarak devam eder mi?

Bu rakamların artarak devam edeceğini öngörüyoruz. Bugüne kadar ticari ilişkilerde Güney Afrika’dan yaptığımız ithalatın miktarı, ihracatımıza göre yüksekti. 2022 yılında ise Türkiye’nin ihracatının arttığını ve cari fazlası verdiğimizi görüyoruz. Afrika kıtasının nüfusunun 2030 yılında şu anki nüfusuna göre 500 milyon artacağı tahmin ediliyor. Henüz dünya ticaretinde %3’lük bir paya sahip olan Güney Afrika’nın orta sınıfının ekonomisi inanılmaz gelişiyor. Köylerden veya kırsal alanlardan şehirleşmeye geçişler oluyor.  Dolasıyla ben ticaret hacmindeki büyüme konusunda gayet iyimser taraftayım.

Güney Afrika Cumhuriyeti’nde bazen olumsuz olaylarla da karşılaşıyoruz, işçi ayaklanmaları oluyor. Bu durum ticarete olumsuz yansımaları oluyor mu?

Afrika’nın birçok ülkesinde sorunlar var. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde de sorunlar oluyor. Güney Afrika Cumhuriyeti 1994 yılında demokrasiye geçti. Daha öncesinde appartheid   yönetim vardı. Bu geçişin birtakım sancıları halen hissediliyor.  Tabii ülkenin çok güçlü olduğu yönleri de var; mesela hukuk altyapısı ve finansal sistemi güçlü bir ülkedir.

Bununla birlikte işsizlik oranı %34 gibi çok yüksek bir seviyede. Genç nüfusta bu oran % 60’ları buluyor. Yüksek işsizlik çok önemli bir potansiyel tehlikedir. 2021 yılında istenmeyen halk hareketleri yağmalamalar oldu. Fakat devletin bu konularda verdiği güvenceler var. Neticede biz burada olmaya devam etmeyi planlıyoruz. Enflasyon açısından bakacak olursak halen çok yüksek seviyelerde değil. Fakat Güney Afrika Cumhuriyeti’nde enflasyon son 13 yılın en yüksek seviyesine çıktı.  Son üç aydır enflasyon 7.4 seviyesindedir.

Güney Afrika’nın Türk yatırımcılara yaklaşımını aktarır mısınız?

Geçen yıl bir yatırım konferansında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı ile tanışma fırsatı buldum. Sürekli yatırım ofisiyle iletişim halindeyiz. Bizimle pozitif bir etkileşim içerisindeler.

Güney Afrika Cumhuriyeti pazarını aktarır mısınız?

Arçelik’in satın aldığı Defy Appliances şirketi 1905 yılında kurulmuş ve şu anda 117 yaşındadır.  Güney Afrika’nın en çok bilinen ve pazar lideri olan bir firmadır. Arçelik 2011 yılında 324 milyon dolarlık bir yatırımla Güney Afrika Cumhuriyeti pazarına girdi. Türkiye’nin Afrika’ya yaptığı en büyük yatırımlarından biridir. Arçelik açısından da global yatırımlarımız içinde en büyüklerden biri olarak görünüyor. Satın almadan sonra Arçelik markasının global tecrübesi, üretimi ve bilgi birikimiyle Defy markasının pazar uzmanlığını birleştirdik. Buradaki pazarı büyüterek önemli ilerlemeler sağladık; istihdama ve ekonomik büyümeye katkı yaptık. Satın alma sonrasında yatırımlarımız sürekli devam etti.  Arçelik son on yılda 100 milyon Euro’nun üzerinde yatırım yaptı. Temel prensip olarak Afrika için Afrika’da tasarlayıp üretmeyi seçtik. Arçelik olarak bu pazarda hedefimiz insanların teknolojiye erişilebilir fiyatla ulaşmasını sağlamak.

Beyaz eşya sektörü açısından bakacak olursak Güney Afrika Cumhuriyetindeki tüketicilerle Türkiye’deki tüketici istekleri arasında farklılıklar var mı?

Türkiye ve Güney Afrika tüketicisi arasında elbette önemli farklılıklar var. Arçelik’in en önemli güçlerinden biri de faaliyet gösterdiği farklı coğrafyalardaki ihtiyaçlara uygun ürün/teknolojileri geliştirebilecek esnek üretim ve ar-ge yetkinliklerine sahip olmasıdır. Güney Afrika’da çok gelişmiş bölgeler, konutlar bulunmakla birlikte çok zor şartlar altında olan baraka dediğimiz yerlerde yaşayan insanlar da vardır. Biz Arçelik olarak tüm kesimlere hitap etmeye çalışıyoruz, pazarın ihtiyaçlarına bakıyoruz. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde örneğin elektriğin kesintisiz dağıtımı halen büyük bir sorundur. Devletin planlı günlük elektrik kesintisi yaptığını biliyoruz. 2022 yılında sadece onuncu aya kadar yaklaşık 90 gün elektrik kesintisi oldu. Bu planlı kesintiler, bazen 2 saat sürerken bazen ise 8 saati bulabiliyor. Elektrik kesintisi beyaz eşya kullanım kalitesini doğrudan etkiliyor.

Buzdolabındaki gıda güvenliği bizim için önemlidir. O nedenle beyaz eşyada güneş enerjisinden de yararlanabileceğiniz böylelikle şebekeden elektrik kullanımını azaltan solar ürün gamını çıkardık. Buzdolabı ve dondurucuda böyle bir özelliğimiz var ve buradaki sorunu görmemiz böyle bir çözümü beraberinde getirdi.

Arçelik, Defy markasını satın aldıktan sonra pazar liderliğine devam edebiliyor mu?

Defy olarak iki farklı lokasyonda 2.500 kişiye istihdam sağlıyoruz. Yıllık 2 milyon adet üretim yapıyoruz. Ana markamız Defy ile Güney Afrika Cumhuriyeti’nde %43’lük bir oranla pazarın lideri konumundayız. Beyaz eşya sektöründe çok ciddi bir orandır. Ayrıca Beko ve Grundig markalarıyla da pazarda varlığımız devam ediyor. Defy aynı zamanda Afrika’ya açılan bir kapımız oldu. Ayrıca Arçelik’in diğer fabrikalarından da Güney Afrika’ya ürün satıyoruz.

Güney Afrika ayrıca limanlarıyla ünlü bir ülkedir. Siz Güney Afrika’dan ihracat yapabiliyor musunuz?

Tabii ki Güney Afrika’nın güçlü bir alt yapısı var. Ancak uygulama seviyesinde sorunlar yaşanıyor. Limanların yönetiminde geliştirmeleri gereken alanlar var. Fakat kendilerini çok hızlı geliştirmeye çalışıyorlar.

Afrika kıtasal serbest ticaret anlaşması imzalandı. Bu durum Afrika’ya olan ihracatı nasıl etkiler?

Afrika ülkelerinde genel olarak gümrük tarifeleri yüksektir.  Dünya ortalamalarının çok üzerindedir. Afrika kıtasal serbest anlaşmasının uzun vadede Afrika’daki yatırımları hızlandıracağını düşünüyoruz. Dolayısıyla üretim yapan firmalar açısından bu bir fırsat olabilir. Bu kararları Afrika’daki ticaret hacmini artıracak hamleler olarak düşünüyoruz. Özellikle G.Afrika ve Mısır’ın kıta içinde bu durumdan daha fazla yararlanabilecek ülkeler olacağı tahmin edilmektedir.

Türkiye TİKA başkanlığında Afrika’da kuyu açıyor, buradaki su çıkarmaları Türk algısını olumlu anlamda arttırıyor mu? Bence olumlu yansıyor.  Suya erişimde çok sıkıntılı ülkeler var. Bizim de bu yönde Kenya’da çalışmalarımız bulunuyor. Bu adımların hepsi pozitif yansıyacaktır. KASIM2022