Özbekistan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği

Sözümün başında kıymetli Türk halkına duyduğum sonsuz ihtiramım ve sevgimi dile getirmek istiyorum. Türkiye’deyken tıpkı kendi memleketimde, kendi yuvamda gibi çalışıyorum. Hiç yabancılık çekmiyorum.

19-20 Şubat 2020’de büyükelçilik ekibimiz, Ankara’da Özbekistan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin (YDSK) I. Toplantısı’nı düzenlemenin heyecanını yaşamış bulunuyor. Yeni diyalog formatında her iki ülke Cumhurbaşkanlarının katılımıyla düzenlenen Özbekistan-Türkiye Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin I. Toplantısı dost ilişkilerimizin tarihinde gerçekten de parlak bir sayfa açmış, ikili işbirliğimizi kalite ve içerik bakımından yeni bir aşamaya taşımıştır. Siyasi, diplomatik, ticari, ekonomik, yatırım, ulaştırma, enerji, turizm, askeri-teknik, kültürel, beşeri ve diğer birkaç öncelikli alanlarda ortak proje ve programlar konusunda mutabakata varılmıştır.

Türkiye Cumhurbaşkanı’nın bizzat girişimleri ve himayesinde Ankara şehrinde inşa edilen emsalsiz bilim ve aydınlanma meskeni, Türkiye Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nin resmi açılış törenine Özbekistan Cumhurbaşkanımız Şevket Mirziyoyev’in “Onur Konuğu” olarak davet edilmesi ve açılışın her iki Cumhurbaşkanlarının katılımlarıyla yapılması kardeş Özbek halkına yönelik teveccühün bariz bir örneğidir.

Böylesi önemli ve görkemli bir tören çerçevesindeki “Mürekkebin İzinden” ve “Devletin Zirvesinden El Yazıları” adlı sergiler, bu kapsamda sergilenen kadim eserler Özbek heyetinde son derece parlak izlenimler bırakmıştır.

Biz, Sn. Cumhurbaşkanımızın emsalsiz Türkiye diyarına gerçekleştirdiği iş bu yüksek düzeyli ziyareti kapsamında verimli neticeleri ve varılan faydalı anlaşmaları karşılıklı güven ve saygıya dayalı dost işbirliğimizin ameli mahsulü olarak kabul ediyoruz.

Yeni Özbekistan ve Yeni Türkiye’nin ilişkileri gerçekten de kendilerine yakışır duruma gelmiştir. Bu, ekonomik ilişkilerimize de yansımış bulunmaktadır.

2017 ila 2019 yıllarındaki karşılıklı ticaret hacmine ilişkin aşağıdaki tabloya dikkatinizi çekmek isterim:

	2016y. ($ mln.)	2017y. ($ mln.)	2018y. ($ mln.)	2019y. ($ mln.)
Diş ticaret:	1.242,2	1.552,4	2.171,7	2.525,2 (+%23)
Özb. İhracatı:	709,2	877,8	936,2	1.203,6 (+%27)
Özb. İthalatı:	533	674,6	1.235,5	1.321, 6 (+%19)

Görüldüğü üzere 2019’da ikili ticaretimiz2,5 milyar dolar civarında seyretmiş ve bir önceki yıla göre %23 büyümüştür. Bu süratle gidersek yakın yıllar içinde Cumhurbaşkanlarımızın koyduğu 5 milyar dolarlık hedefi rahatça yakalayabileceğimize inanıyorum.

Türkiye’deki çalışmalarımızda bölgesel işbirliğine özellikle dikkat ediyoruz. Geçen 2,5 yıllık görevim sürecinde büyükelçiliğimiz heyeti Türkiye’nin yaklaşık 30 ilinde bulunup valiler, belediye başkanları, ticaret ve sanayi odalarının başkanlarıyla görüşmeler yapmış, yerel iş adamlarının katılımıyla bilgilendirme ve tanıtım toplantılarını düzenlemiştir. Normalde her ziyaretimizin akabinde ilgili ildeki ticaret veya sanayi odası, iş adamları grubunu Özbekistan’a gönderme talebiyle bize başvuruyor ve kendilerine yardımcı oluyoruz.

Bu çalışmalarımızın sayesinde Özbekistan’da kurulan Türk şirketlerinin sayısında baya ilerleme yaşandı. 2019 Özbekistan’da yaklaşık 423 Türk sermayeli şirket kurulmuş ve böylece ülkedeki Türk sermayeli kuruluşların sayısı 1271’ye ulaşmıştır.

Tüm Türk iş adamlarına seslenerek şunu vurgulamak istiyorum. Hâlihazırda Özbekistan’da ekonominin tüm sektörlerinde, özellikle inşaat, tekstil, turizm, neft ve kimya, tarım, madencilik, kuyumculuk, enerji, inşaat malzemeleri alanlarında imalat ve iş yapmak için büyük fırsatlar ortaya çıkıyor ve bu fırsatların değerlendirilmesi gereklidir. Bu vesileyle iş adamlarını Kasım 2020’de Sn. Cumhurbaşkanı’mız Şevket Mirziyoyev’in himayelerinde düzenlenecek Taşkent Uluslararası Forumu’na özellikle davet etmek istiyorum.

Geçen yıl ülkemizin ekonomisini geliştirme alanında çok önemli başarılara imza atmış bulunuyoruz. Katma değer vergisinin oranı %20’den %15’e indirilmiştir. Özbekistan ilk kez uluslararası kredi notu almış ve küresel finans piyasasına 1 milyar dolarlık tahvillerini başarıyla sunmuştur.

Devam eden reformlarımız uluslararası kamuoyu tarafından büyük beğeni topluyor. Dünyanın en prestijli yayınlarından biri olan The Economist Dergisi, Özbekistan’ı 2019’da reformları en hızlı uygulayan devlet, “Yılın Ülkesi” olarak göstermiştir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, Özbekistan’ın kredi risk notunu son 10 yılda ilk kez olumlu yönde değerlendirmiştir. Dünya Bankası’nın “İş Yapma Kolaylığı” derecelendirmesinde 7 basamak yükselirken, iş kaydı endeksi bağlamında 190 ülke arasında 8. sıraya layık olduk ve en iyi reformcu devletlerin arasında yer aldık. Bu değerlendirmeler hepimize sonsuz gurur, kıvanç ve güç vermekte, yeni istikametlere ilham kaynağı olmaktadır.

Geçen sene Türk dünyasıyla ilişkilerimizin pekişmesinde tarihi bir gelişme oldu diyebilirim. Özbekistan’ın Türk Konseyi’ne tam üye olarak kabul edilmesi gerçekten hepimizi sevindiriyor. Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı’nın destekleriyle Özbekistan’ın göz bebeği olan Hive şehri “2020 Türk Dünyası Kültür Başkenti” olarak seçilmiştir. Açık hava müzesi olarak nitelendirilen, her köşesinde tarih kokan bu masalsı şehre hepinizi davet ediyorum.

Tüm bu gelişmeler Sn. Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in 2016’daki seçimlerde iktidara gelmesiyle mümkün olduğunu özellikle kaydetmem elzem. Geçen kısa dönemde Sn. Mirziyoyev başkanlığında ekonomiden hukuka, sosyal hayattan dış politikaya, kültürden sanata çeşitli alanlarda belirgin mesafeleri kateden Özbekistan, uluslararası kamuoyunda artık yeni bir imaj kazanmış bulunuyor. Herkesin önünde barışsever, komşularıyla iyi geçinen, liberal, dış ülkelere açık, tarihi ve ulusal değerlerine sahip çıkan, yatırımcı ve iş adamlarına dost Yeni Özbekistan boy gösteriyor.

Sn. Cumhurbaşkanı’mızın Âli Meclis Odalarının Ortak Toplantısındaki önerileriyle 2020 Özbekistan’da Bilim, Aydınlanma ve Dijital Ekonomiyi Geliştirme Yılı olarak duyurulmuştur. Bu sayede 2020 yılında Özbekistan’da gerek bilimsel kalkınma gerekse dijital dönüşüm açısından çok heyecanlı çalışmalara imza atılacaktır.

Ayrıca mevzuubahis konuşmada Devlet Mali Kontrolü Hakkında ve Kamu Borcu Hakkında Kanun taslakları hazırlanacağı, Karaborsayla Mücadele Programı kabul edileceği, inşaat sektörünün 2025 yılına kadar gelişim stratejisi onaylanacağı, bankacılık sisteminde girişimcileri destekleyecek bir “Projeler Fabrikası” kurulacağı, ihracat sürecini önceden finanse edici İhracat Kredi Ajansı’nın tesis edileceği, lisans ve ruhsatlarla ilgili mevcut düzen kökten değerlendirilip sayıları en az 2 veya 3 kat azaltılacağı, Kooperatifler Kanunu’nun kabul edileceği, meyve ve sebze, pirinç, hayvancılık ve ipek yetiştiriciliği gibi alanlarda entegre şirketlerin kurulmasının destekleneceği, turizmi ekonominin stratejik bir sektörüne dönüştürmek öncelik olmaya devam edeceği kaydedilmiştir.

2020 Özbekistan’da yargı ve hukuk alanında da son derece önemli gelişmelerin olması beklenmektedir. Yargı bağımsızlığını temin etme konusunda önlemler alınacaktır. Örneğin; Medeni, Ceza, Ceza Mahkemesi, Ceza İnfaz ve İdari Ceza Kanunları güncelleştirilip yeniden kabul edilecektir. Keza yolsuzluğun sonuçlarıyla mücadeleden bu hadisenin önlenmesine yönelik tedbirler alınacak, bu görevi sistematik olarak yerine getirmek için Parlamento ve Cumhurbaşkanı’nın önünde sorumlu olan ayrı bir kurum tesis edilecektir. Devlet ile toplum arasında daha yakın bir etkileşimi sağlamak amacıyla da Özbekistan Cumhuriyeti Kamuoyu Odası kurulacaktır. Gördüğünüz gibi ülkemizde derinlemesine reformlar süreci devam etmektedir. Sn. Devlet Başkanı’mız Şevket Mirziyoyev’in tabiriyle söylersek, “Biz bundan üç yıl önce ülkemizin kalkınmasını yeni bir seviyeye taşımak üzere muazzam çalışmaları başlatmıştık. Halkımızın aklı ve zekâsı, gücü ve potansiyeline dayanarak bu yönde ilk fakat çok önemli ve verimli sonuçları elde ediyoruz. Şimdi bu başarıları güçlendirmeli, daha cesur ve daha büyük adımlar atmalıyız. Çünkü ülkemizdeki reform ve değişimler süreci geriye dönemez duruma gelmiş ve en kritik aşamaya girmektedir. Bu gibi reformları, böyle yoğun süreci hiç kimse, hiçbir güç durduramayacaktır.” MART 2020