Türkiye’yi “Doğu’ya Açılım” politikasının merkez ülkelerinden biri olarak görüyoruz
Uluslararası ilişkilerin, uluslararası ticaretin sıkıntılar yaşadığı bir dönemden geçiyoruz. Her ülke ikili ilişkilerini daha sağlıklı yürütebilmek için ekstra çaba sarf ediyor. Bu ortamda uzun yıllar iyi ilişkiler geliştirilen ülkeler ise önem arz ediyor. İkili ilişkilerimizin pozitif yönde seyrettiği ülkeler arasında yer alan Macaristan ile son yıllarda geliştirdiğimiz ticari ilişkilerimiz istenilen boyutlarda olmasa da gelecek için ümit veriyor. Türkiye Macaristan arasındaki ticari ilişkilerin gelişimi ile ilgili görüşlerini aldığımız Macaristan Ankara Büyükelçisi Viktor Mátis, açıklamalarda bulundu.
Türkiye Macaristan ticari ilişkilerinin geçmişi ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?
Türkiye ile Macaristan arasındaki ilişkiler 90’lı yılların başlarında Macaristan’ın serbest piyasa ekonomisine geçişiyle ivme kazandı. NATO ittifakı ve Avrupa Birliği başta olmak üzere uluslararası örgütlerde yakın işbirliğiyle artan birliktelik 2013 yılında yeni bir seviyeye yükseldi.
Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ve Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orbán’ın liderliğinde gerçekleşen girişimle Macaristan-Türkiye ilişkilerinin stratejik işbirliği düzeyine çıkarılmasına karar verildi ve ‘Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’ kuruldu. Ardından karşılıklı ekonomik işbirliği için Karma Ekonomi Komisyonu süreci başlatıldı.
İki ülke ticari ilişkilerinin geldiği nokta ile ilgili bilgi alabilir miyiz?
Türkiye ile Macaristan arasındaki işbirliğinin her alanda derinleştirilmesine fevkalade zemin sağlayan hükümetlerimiz arasındaki üst düzey eşgüdüm ve görüşmeler düzenli olarak devam ediyor.
Ekonomik ilişkilerin sürekli gelişimine, 2013 yılında tesis edilen Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi ve her yıl gerçekleştirilen Karma Ekonomi Komisyonu toplantıları büyük katkı sağlıyor. Devletlerarası etkili diyalog, bürokratik engelleri önemli ölçüde azalttı, bununla ticarete ve yatırımlara alan sağlandı.
Yapılan bu görüşmelerde iki ülke arasında 2019 yılında 3 milyar dolar olan ticaret hacminin 6 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.
Pandemi sürecinin ticari ilişkilere etkisi ile ilgili bilgi alabilir miyiz?
Macar Hükümeti pandeminin ilk anından itibaren önüne iki hedef koydu: İnsan hayatının korunması ve de ekonominin en kısa zamanda yeniden başlatılarak hasarın en aza indirilmesi. İlk dalga süresince Türkiye’deki önlemlere benzer, normal hayat kısıtlamalarının (eğitim ve kültür kurumlarının faaliyetinin askıya alınması, sokağa çıkma kısıtlamaları, yaşlıların korunması) uygulanmasıyla virüsün yayılma hızı azaltılabildi.
Çeşitli koruyucu ekipmanların sağlanması korumanın diğer önemli parçasıydı. Bu alanda Macaristan, Türk Hükümeti ve Budapeşte’de de Avrupa Temsilcilik Ofisini kurduğumuz Türk Konseyi’nin diğer üye devletlerinden ciddi destek aldı. Bu tür jestler ülkeler arasındaki güveni daha da artırıp gelecekteki işbirliğini teşvik ediyor.
Pandemiye rağmen, 2020’de dengeli bir ticaret seyri izledik. Macaristan ve Türkiye ticaret hacmi ilk 10 ayda 2.1 milyar doları aştı. Kasım ve Aralık ayı beklentilerinin geçtiğimiz yıla göre yüksek olması, pandeminin iki ülke arasındaki ekonomiyi kötü yönde etkilemeyeceğini düşündürüyor.
Ayrıca, Macar Hükümeti salgın sürecinde yatırım teşvik çabalarına başarıyla devam etti. Pandemi döneminde yatırım yapan, istihdamı korumayı üstlenen şirketlere nakit ve vergi kolaylığı desteği verdi.
Türk yatırımcıların Macaristan’da gerçekleştirdiği yatırımlar ile ilgili bilgi alabilir miyiz?
Avrupa’nın ana ulaşım kavşakları üzerinde yer alan Macaristan, yabancı yatırımları destekleyen teşvik politikaları ve nitelikli insan kaynaklarıyla Orta ve Doğu Avrupa’daki faaliyetlerini genişletmek isteyen uluslararası firmalara cazip fırsatlar sunuyor.
500’den fazla Türk yatırımcının Macaristan’da özellikle lojistik, telekomünikasyon, inşaat, gıda, hizmet, eğlence (sinema) ve otomotiv sektörlerinde yatırımı bulunuyor. En büyük yatırımı 2010’da Türk Telekom Orta ve Güneydoğu Avrupa’nın en büyük fiber optik data ve kapasite servis sağlayıcılık hizmetleri veren şirketi Invitel International’ın yüzde 100 hissesini 221 milyon Euro’ya satın alarak yaptı. Macaristan’daki Türk yatırımcılar arasında Polat Holding, Çelebi, Türk Telekom, Ekol Lojistik, Nurol, Özaltın, ve Otokoç Budget yer almakla birlikte, Türk müteahhitlik firmaları da bugüne kadar 648,5 milyon dolarlık 22 proje üstlenmiştir.
Macaristan’ın doğuya açılma politikası çerçevesinde Türkiye’nin önemi ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?
Macaristan ve Türk Dünyası arasındaki ilişkinin ekonomi başta olmak üzere kültürel temelde de geliştirilmesi, taraflar arasındaki bağın konjonktürel gelişmelerin de ötesine geçerek uzun vadede kalıcı ve medeniyet eksenli bir işbirliğine dönüşmesine olanak sağlayabilir.
Ekonomik/ticari odaklı bir dış politika takip eden Macar Hükümeti, Türkiye’yi “Doğu’ya Açılım” politikasının merkez ülkelerinden biri olarak görmektedir. Bu çerçevede, Aralık 2013’te İstanbul’da Macaristan İhracatı Teşvik Ajansı’nın yerel ofisini açtı. 2015 yılında ise Macar Eximbank İstanbul’da bir ofis açtı. Halihazırda Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde Macaristan İhracatı Teşvik Ajansı ofisleri bulunmaktadır.
İki ülke yatırımcılarının Afrika’da yapacakları işbirlikleri ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz?
Ülkelerimiz, turizm, enerji, inşaat, lojistik ve gıda sektörlerinde, bazı durumlarda üçüncü ülkelerde gerçekleşen ortak projeler bakımından da hâlâ önemli işbirliği potansiyeline sahip. Bu açıdan önemli bulduğumuz ‘Go Africa’ girişimi çerçevesinde birbirlerinin faaliyetlerini tamamlayan Macar ve Türk firmaları üçüncü ülkelerdeki projelerin gerçekleştirilmesi için başvuruyor.
Gerçekleşen projelerin finansmanına destek sunan Macar ve Türk Exim Bankaları arasında varılan anlaşma da bu amaca yardımcı oluyor. Bunun yanı sıra bazı firmalar doğrudan ihracat yaparken, bazı firmalar da Türk ortağa veya Türk şubeye sahip. Ayrıca pek çok Macar firma da Türkiye pazarında faaliyetlerini sürdürüyor.
Macaristan ve Türkiye’nin tüm potansiyel alanlarda imkanlarını ve kapasitelerini beraberce geliştirmeye çabaladığını dikkate alarak, iki ülkede pek çok alanda (diğerlerinin yanı sıra özellikle tarım, su yönetimi, sağlık) ortak fırsatlar ve yatırımlar belirlenebilir. Macar ve Türk şirketler Afrika Kıtası’nda yatırım alanında işbirliği tesis ettiler, gelecekte başka bölgelerde de bu tür işbirliklerinin olmasını ümit ediyoruz.
İki ülke ticari ilişkilerinin geleceği ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz?
Akıllı şehir teknolojileri, tarım teknolojileri, sağlık ekipmanları, içme suyu ve atık su teknolojileri alanında Macar firmaları çok ileri. Bu potansiyeli görüp hayata geçirebilirsek ikili ticaret hacminde 6 milyar dolar hedefine rahatlıkla ulaşabiliriz.
Eklemek istedikleriniz. Türkiye gibi Macaristan da turizmi stratejik sektör olarak ele aldığı için bu alanda da işbirliğinin geliştirilmesi önemli. Macar turistler için Türkiye cazip bir destinasyon. Bunu 2019 yılında yaklaşık 150 bin Macar vatandaşının Türkiye’yi ziyaret etmesi gösteriyor. Buna paralel olarak Türk turistlerin de Macaristan’ı ziyaret etmesini arzu ediyoruz. Bu hedefin gerçekleştirilmesi bakımından aralarında Türk kurumlarıyla ortak restore edilen Gül Baba Türbesi ve Macaristan’daki diğer Osmanlı-Türk eserleri önemli rol oynuyor. MART 2021