Ülke olarak özellikle enerjide ciddi bir global güce sahibiz

Ülkemiz yapılan enerji yatırımları ile enerji arz güvenliği konusunda önemli bir mesafe kat etmekle birlikte, uluslararası arenada da söz sahibi bir ülke oldu. Dünya’nın enerji kaynaklarına ulaşma konusundaki çabalarına destek olan bu yatırımlar, kuşkusuz önümüzdeki dönemde ülkemizi daha güçlü konuma getirecektir. Enerji alanındaki bu kapsamlı çalışmaları değerlendirmek ve firma olarak yapılan yatırımları aktarmak için bir araya geldiğimiz Ortadoğu Enerji AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Murat Türel, sorularımızı yanıtladı.

Ülkemiz enerji alanında önemli atılımlar gerçekleştirdi ve gerçekleştirmeye devam ediyor. Konu ile ilgili bir değerlendirme alabilir miyiz?

Türkiye’de, enerji piyasalarının temelinde, liberal ve rekabetçi özel sektör katılımıyla şekillenen bir altyapı oluştu. Piyasa kurallarının net olarak tanımlandığı, organize toptan satışların koordinasyonu ile başlayan ve günümüzde sektördeki oyuncuların ve yatırımcının ihtiyaç duyduğu gerekli veriyi gerekli zamanda alabilmesini, yani öngörüyü sağlayabilen, ciddi anlamda gelişmiş bir sisteme sahibiz. Kaldı ki Enerji Bakanlığımız, öngörülebilirliğin en önemli kriter olduğunu ve mevcudu geliştirmek ve öngörülebilirliği tam anlamı ile sektöre kazandırmak için çalışmalar yapılmakta olduğunu belirtiyor. Bunun sağlanması ve özellikle enerji yatırımlarına hükümetin vermiş olduğu destek ve YEKDEM gibi süreçlerle birlikte, ülkemizde son on yılda 2.2 GW kadar muazzam seviyede yatırım ve kurulu güç devreye girmiş oldu. Buna paralel olarak ülkemizde geçmişte yaşanan arz güvenliği bertaraf edilmiş oldu. 
Aynı zamanda özel sektörün pazardaki toplam payı %45 kadar ciddi bir seviyede artış gösterdi. Önümüzdeki dönemde özel sektöre geçecek olan santralleri de hesaba katarak kamunun pazardaki toplam payının %35’lerin altına düşmesi beklenmektedir. 
Yeni yatırımların da gündemde olduğunu düşünürsek, atılan adımların önemi daha iyi anlaşılacaktır.
Son 10 yılda gerçekleşen yatırımlarla, ülkemizde, içerisinde her çeşit kaynaktan üretim yapabilen 88 GW’ın üzerinde ciddi bir kurulu güç bulunmakla birlikte, elektriği ve doğalgazı, özelleştirmelerle neredeyse ülkenin her metre karesine dağıtabileceğimiz iletim hattı yatırımları yapıldı ve yapılmakta.  Önümüzdeki 10 yıl içerisinde 10 GW ilave yatırım planlanmış ve Enerji Bakanlığımız ve EPDK’nın, enerjinin tüketildiği yerde üretilmesi gibi inovatif ve verimlilik artırıcı çalışmaları bulunmaktadır.  
Liberalleşme doğalgaz sektöründe de önemli hamleleri beraberinde getirdi. Sizin bu konudaki görüşlerinizi alabilir miyiz?

Doğalgaz sektöründe de keza ciddi gelişmelere şahit olduk. Özelleştirmeler neticesinde dağıtımdaki özel sektör yatırımları yaklaşık 10 milyar TL’yi bulmak üzere. Doğalgaz giriş kapasitemiz 120 milyon M3 civarında artış gösterirken, özel sektör ve kamu şirketlerinin tamamlamış olduğu ve ayrıca yeni yapılacak olan yeraltı doğalgaz depolama ve yüzer depolama ve gazlaştırma (FSRU) tesis yatırımları ile doğalgazla ilgili arz güvenliğimiz de sağlanmaktadır.  
Petrol piyasasında durum nasıl?
Petrol tarafında da doğalgazdaki gibi ithalatçı konumda olmamıza rağmen, ham petrol boru hatları, rafineri, akaryakıt dağıtım ve bunlarla ilişkili depolama terminali ve lojistik kapasitelerimiz üzerine bir de faaliyete geçen Ali Ağa’daki yeni rafinerimiz ile dünya devlerini ülkemize getiren ve global anlamda çok stratejik pozisyona sahip bir ülke haline geldik. 

Ülkemizin sahip olduğu coğrafi konumun da yapılan çalışmalara yön verdiğini söyleyebilir miyiz?
Elbette, ülkemizin sahip olduğu coğrafi konumu oldukça önemlidir. Diğer taraftan hükümetin atmış olduğu büyük ve akıllı adımlarla tamamlanmış ve yapılmakta olan uluslararası boru hatlarımız, depo terminallerimiz ve rafinerilerimiz ile dünyada gerek ham petrol, gerekse doğalgaz sektörlerinde çok önemli konuma gelmemizi sağladı. Bu durum sektör oyuncularına büyük iş ve ticaret fırsatları yaratmakla beraber ekonomik güce ve piyasalarda söz hakkına sahip olmamızı sağlamaktadır. 

Atılan tüm bu adımlar, bize hangi resmi işaret ediyor ?
Son yıllarda atılmış olan bu büyük adımlar, her geçen gün güçlenmekte ve büyümekte olan Türkiye’nin, bir yandan dünyada jeopolitik güç savaşlarının içerisinde eğilmeyen duruşunu sergilerken, diğer yandan özel sektör yatırımcılarına her açıdan gerekli ortamı sağlamıştır. Ülkede 100 milyar doların üzerinde enerji yatırımının tamamlanmasını sağlamış olmasıyla, enerjide nereden nereye geldiğimizi ve ortada çok ciddi bir başarı hikayesinin olduğunu ve ülke olarak özellikle enerjide ciddi bir global güce sahip olduğumuzun altını çizebiliriz.

Ortadoğu Enerji bu ortamda neler yapıyor?
Biz çöp gazından elektrik üretmekteyiz. Odayeri Kemerburgaz, Kömürcüoda Şile, Dilovası ve Solaklar Kocaeli ile 4 santralimiz, 450 milyon Kw saatin üzerinde elektrik üretmekte. Odayeri Kemerburgaz santralimiz kendi alanında Avrupa’nın en büyük kurulu gücüne sahip. 4 farklı lokasyondaki santrallerimizde milyonlarca evsel atığı ve üretmiş olduğu metan gazını mevcut kurulu gücümüz, sahalarımız ve ayrıca sürekli yapmakta olduğumuz yatırımlarla bertaraf ederek, çevreye ciddi anlamda fayda sağlamakla beraber binlerce konut, işyeri ve çeşitli tesise elektrik tedarikinde bulunmaktayız. 

“Yeşil enerji” diye adlandırabileceğimiz bu çevreci elektrik üretim modelinin, geliştirilmesi ve üretimi daha verimli hale getirebilmek için çeşitli çalışmalarımız ve yatırımlarımız bulunmakta. 

Bu yatırımlarınızı Ar-Ge yatırımları ile destekliyor musunuz?
Ar-Ge yatırımlarımız devam ediyor. Atık ısıyı enerjiye dönüştürebilmeyi sağlayan Organic Rankine Cycle ve kendi AR-GE ekibimizin geliştirmiş olduğu çöp gazının içerisindeki silisyumu temizleyip, sisteme temiz gaz verilmesini sağlayan siloksan yatırımları yapmaktayız.

Ayrıca, gazı alınmış fiziksel çöpün farklı aplikasyonlarla tekrar enerji üretiminde kullanılmasıyla, fiziksel atığın çevreye ve atmosfere hiçbir zarar vermeden enerjiye dönüştürülerek tamamen yok edilmesi üzerine ciddi AR-GE çalışmaları ve ilişkili yatırım planlarımız bulunmakta. Bunun yanında, üretmekte olduğumuz 2 milyon ton üzerindeki karbon kredilerimizle uluslararası Gold Standard statüsünde olmakla birlikte çeşitli uluslararası çevreci ödüllere layık görüldüğümüzü de gururla ifade etmek isterim. 
Yeni yatırımlar var mı?

Çöp gazından elektrik üretiminde sektörün ilk yatırımcılarındanız ve portföyümüzü genişletmek üzere hem ülkemizde, hem de çeşitli ülkelerdeki yeni santral yatırım fırsatlarını yakından takip ediyor ve ilgileniyoruz. Bunun yanı sıra yatırımlarına başlamak üzere olduğumuz rüzgar ve jeotermal portföyümüz bulunmakta. Özellikle jeotermal yatırımlarına çok önem veriyor ve kısa süre içerisinde ilave sahalarla portföyümüzü büyütmek istiyoruz. 
Son dönemde ülkemizde yatırımcılarımızı zorlayan bir süreç yaşanıyor, konu ile ilgili neler söylemek istersiniz?
Son zamanlarda yaşanılan makro ekonomik parametrelerdeki hızla değişim, yatırımlarda kullanılan döviz kredilerinin bazı projelerde yeniden yapılandırılması gereksinimini doğurdu. Keza, petrol ve dolayısıyla gaz fiyatlarında ve döviz kurlarındaki yüksek volatilite gibi sebeplerden dolayı düşük kalan piyasa satış fiyatları, daha önce yapılmış olan bazı fizibilite ve nakit akış projeksiyonlarında zorluklar yaratmakta. Biz bu konjonktürün değişmesi ve yatırımcıya destek olunmasıyla ilgili adımların hükümet tarafından, özellikle Türk Lirasının güçlenmesiyle ilgili uygulanan ciddi kararların yanında gerek bankacılık mevzuatları, gerekse teşvik modelleri ile atılmış olduğunu ve bundan sonrası için de gerekenlerin yapılacağının bilincinde olarak; şartlar bugünlerde zor da olsa yatırım ve hedeflerimize mümkün olduğu kadar aralıksız şekilde devam ediyoruz.
Enerjideki gücümüzün mevcut ve tamamlanmakta olan yatırımlarla birlikte sadece Türkiye için değil, aynı zamanda stratejik anlamda uluslararası piyasalar için de ne kadar önem arz ettiğinin, sektör ve yatırımcılar tarafından net olarak idrak edilmesi ve içinde bulunduğumuz, benim görüşüme göre uzun sürmeyecek olan bu zorlu günlerde, biz özel sektör yatırımcılarının, hep birlikte sisteme köstek değil, aksine gücümüzün yettiği kadar destek olmamız gerektiğine inanıyorum.