Macaristan Türkiye ile ticari ilişkilerin gelişmesine çok önem veriyor

Türkiye Macaristan ticari ilişkilerinin geliştirilmesi için karşılıklı çabalar devam ediyor. Ülkemizi ziyaret eden Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto’da bu konuda önemli görüşmeler gerçekleştirdi. DEİK Türkiye Macaristan İş Konseyi ile yapılan toplantılar ile ilgili bilgi almak için bir araya geldiğimiz. Nurol Holding CFO’su Kerim Kemahlı yapılan çalışmalar ile ilgili bilgi verdi.

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Türkiye’yi ziyaret etti ve işadamlarıyla bir toplantı yaptı. Sizde bu toplantıda sunum yaptınız. Yapılan görüşmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Macaristan Türkiye ile ticari ilişkilerin gelişmesine çok önem veriyor. Bu nedenle de Dışişleri Bakanı da sık sık Türkiye ziyaretinde bulunuyor. Pandemi süreci yaşanmasına rağmen daha önce de Türkiye’ye geldiler. Türkiye ve Macaristan Başkanları tarafından oluşturulan bir ticari hedef var bu hedefin neresinde olduğumuz ve nasıl geliştireceğimizle ilgili ziyaretlerde bulunuyorlar. Şuana kadar alınan yolun çok güzel olduğunu belirtmek isterim. Türkiye’yi her platformda destekliyorlar. Mülteci konusunda Türkiye’ye destek olunması gerektiğini belirtiyorlar. Son yapılan ziyarette Dışişleri Bakanı’nın gündeminde iki konu vardı. İki ülke arasındaki ticaret ve bu ticareti daha fazla nasıl geliştirebiliriz. Bu noktada Macaristan’daki finans kurumlarını da devreye sokuyorlar. Örneğin Macar Eximbank bu konuda neler yapabilir. Bunun dışında HEPA Yatırım Ajansı ve Ticaret Ateşeleri var. Bu kurumlara da belirli hedefler veriliyor. Bunların dışında da Macaristan’da yapılan Türk yatırımları var. Bu yatırımları yapan firmalar da sunumlar yaptı. Bu yatırımları Macaristan çok önemsiyor. Peter Szijjarto, toplantıda yatırımcılara nakit yardımı sevmiyoruz, bizim için önemli olan dengeyi korumaktır diye stratejilerini aktardılar. Ayrıca bir yatırımcı istihdam oluşturuyorsa ve bizdeki kurumlara bir ödeme yapıyorsa biz yaptığı katkı kadar o yatırımcıya teşvikler verebiliriz. Sonuçta Macaristan’ın fazladan elde ettiği geliri paylaşmaya hazır olduğunu vurguladı. Bunu da vergi oranını veya çalışma maliyetlerini düşürerek yatırımcıya geri döndürmeye hazırız dediler. Bir yatırımcı olarak da bizde Macaristan’ın bu yöndeki çalışmalarını biliyoruz.

Bir yatırım için teşvikler tabii ki çok önemlidir, fakat pazarın büyüklüğü de önemlidir. Bu açıdan Macaristan pazarının büyüklüğüyle ilgili ne söyleyebiliriz?

Macaristan pazarı büyük bir pazar değildir. Fakat Macaristan’ın haritadaki yerine baktığınız zaman çok merkezi bir yerde olduğunu göreceksiniz. Dört tarafında önemli pazarlar var ve kendisini de lojistik üs olarak görüyor. Macaristan’a yatırım yapacak firmalar birçok ülke pazarına hizmet verebilir. Dışişleri Bakanı da bu konuların üzerinde durdu. Bunun dışında da Türk müteahhitlik sektörüyle Macaristan ortak Afrika’ya neler yapabileceği konusunda bana danıştılar.

Türk yatırımcılarla Macaristan Afrika’ya ortak nasıl yatırım yapabilir?

İlk etapta baktığınızda Türk müteahhitler Afrika’da iş yapmak için neden Macaristanla ortak çalışmalar yapsın diye düşünüyorsunuz. Burada iki tarafın kazanması gerekiyor. Afrika’yı ikiye böldüğünüzde Kuzey Afrika ve Sahra altı Afrika diyebilirsiniz. Kuzey Afrika ülkelerinde Türk müteahhitler en fazla teminat mektubu sorunu yaşıyor. Çünkü bu ülkeler Türk Bankaların teminat mektuplarını kabul etmiyorlar. Bu işlemler için Fransız veya İngiliz Bankalarını tercih ediyorlar. Böyle olunca da Türk Bankası, Fransız bankaya garanti veriyor, Fransız banka da o ülkenin yerel bankası da teminat veriyor. Böyle olunca üç ayrı banka ile çalışmak zorunda kalıyorsunuz ve maliyetiniz artıyor. Bu konuda Macar Bankaları, Türk müteahhitlere teminat mektubu verirse tek bir banka üzerinden hareket ederiz, böyle olunca da Türk müteahhitler de Macaristan’dan inşaat malzemesi satın alabilirler. Bu durum Kuzey Afrika ülkeleri için geçerlidir. Sahra Altı ülkelerde ise maalesef devletin parası yok. Böyle olunca da devletler yapılacak işler için müteahhitlere bize kredi bul diyorlar. Devlet bana finansman kaynağı bul bende o parayı müteahhitlere ödeyeyim diyorlar. Bu konuda da Macaristan finansı sağlarsa o ülkelerde de birlikte ihalelere katılabiliriz.

Bu konuda Sayın Peter Szijjarto’nun yaklaşımı nasıl?

Dışişleri Bakanı not aldı. Bu konuda inceleme yapacaklardır. Eğer Nurol Holding olarak bize geri dönüş yaparlarsa bizde nasıl ortak bir çalışma çıkartabiliriz konusunda bir çalışma hazırlarız. Eğer iki ülke ortak bir kazan kazan sistemi oluşturulursa neden içinde olmayalım.

Macar Savunma Bakanı da Türkiye’ye geldiler ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’la yapılan toplantı da ortak çalışmalar neler yapılır diye toplantı yaptılar. Gelişmeler ile ilgili bilgi alabilir miyiz?

Savunma sanayi de ortak çalışmaların üzerinde duruluyor. Nurol Makina bu konuda görüşmelere devam ediyor. Macaristan tarafı Nurol Makina’nın ülkeye yatırım yapmasını istiyor.

Türkiye’nin Macaristan’a yaklaşımı nasıl, Türk yatırımcıların Macaristan’a yatırım yapmasına sıcak bakılıyor mu?

Genel itibariyle sıcak bakılıyor. Türk lojistik sektörünün transit olarak geçtiği bir ülke Macaristan. Orada da vize alımlarından kotalara kadar birçok konuyu görüşüyorlar. Karşılıklı destekler olacaktır. Burada en önemli konu iki ülke liderlerinin yakaladığı siyasi bir dostluk çerçevesidir. Bu siyasi dostluğu ticari bir hacme dönüştürmek için iki tarafta da irade var.

Geçen yıl pandemi nedeniyle bazı işlerin yavaşladığını ve 2021 yılında bunları telafi edeceğinizi belirtmiştiniz. Şu anki durumu aktarır mısınız?

İşlerimizi çoğunlukla telafi ediyoruz. Çünkü pandemi halen bitmedi. Fakat halen birçok ülke bütçesini savunma sanayiden pandemi önlemlerine kaydırdı. İşsizlik maaşı, esnaf destek programları gibi birçok devlet önlemler alıyor. Bu durum da genel bütçede değişime gidilmesine neden oldu. Savunma ve inşaat gibi alanlardaki bütçeler sağlık tarafına kaydırıldı. Böyle olunca da ister istemez etkileniyoruz. Bir takım projelerin ertelendiğini veya yeni projelerin çıkmadığını görüyoruz. Daha önce zırhlı araç sattığımız ülkeler şuanda yeni sipariş vermiyor. Bunlar konuşuluyor, ihtiyaç sahibi bu ürünleri istiyor fakat bütçe alamıyorlar.

İDEF 21 fuarı yapılıyor, yapılacak fuardan beklentileriniz nelerdir?

Bizim bütün görüştüğümüz kurumlar İstanbul’a gelecekler. Fakat bütçeleri yok ise fuar bütçeleri açamaz. Ama ihtiyaç sahibi sizin ürünlerinizi görecek. Askeri alanlarda gelişmeler çok hızlı olur. Dolayısıyla bu fuarlar yaptığınız çalışmaları göstermeniz için ciddi fırsatlar oluşturuyor.

Yurt dışında Balkan ülkelerinde ihaleler artıyor, sizde Romanya’da ihale kazandınız. Oradaki pazarı değerlendirir misiniz?

Romanya’da üç tane ihaleye katıldık, kazandık. Bir tanesine şuanda başladık, diğer ikisinde de hukuki süreç devam ediyor. Yeni ihaleleri takip ediyoruz. Romanya bizim takip etmek istediğimiz bir ülkedir. Romanya’da bizim dışımızda Yunanlılar, İtalyanlar ve Çinli firmalar çok kuvvetli olduğunu görüyoruz. Romanya, çok fazla Avrupa Birliği’nden destek alan bir ülkedir. Dolayısıyla Romanya’da sadece kendi bütçeleri değil AB bütçesine de bakmak gerekiyor. Alt yapı olarak da çok eksiklikleri bulunuyor. Tam bizim çok sevdiğimiz projelere ihtiyaçları var. Yol projeleri, tünel projeleri, alt yapı projeleri bizim sevdiğimiz projelerdir.

Son dönemde Türkiye’de doğal afetler oluştu, Nurol Holding olarak sizin bu konuda çalışmanız oldu mu?

Biz Artvin’deki sel bölgesine önemli bir miktarda bağışta bulunduk. Devletin artık iklim değişikliğini görerek önlemler alması, yeni şartlar oluşturması gerekiyor. Türkiye küresel ısınmaya odaklanması gerekiyor. Devlet bu konuda öncülük ederse özel sektör de çok önemli adımlar atacaktır. Nurol Holding olarak sel olduktan sonra destek vermek yerine, olmaması için destek vermeyi daha çok isterdim.EYLÜL2021